bo.wiem, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2022.
Poza ludźmi
Jeśli komuś lekcje historii kojarzą się z nudnym wkuwaniem dat i nazwisk kolejnych władców, powinien sięgnąć po tom "Gdy pogoda zmienia bieg historii". Marcus Rosenlund przedstawia tu czytelnikom ciekawostki z przeszłości, by uświadomić, jak czynniki atmosferyczne mogą wpłynąć na rozwój wydarzeń. W najdawniejszych czasach zjawiska pogodowe - zwłaszcza te ekstremalne - trafiały do legend i podań, funkcjonują do tej pory, tyle że doczekały się już naukowych wyjaśnień i można sprawdzać, jak ludzie kiedyś tłumaczyli sobie działanie sił natury. Pogoda nie tylko zmienia bieg historii, ale i ukształtowanie terenu, o czym autor na początku pisze. Uświadamia też czytelnikom, jak dawniej podchodzono do prognoz i jak roznosiły się informacje o katastrofach. Ten autor potrafi działać na wyobraźnię: uruchamia ją choćby zachętą do podróży w czasie, prowadzi narrację tak, by stała się jak najbardziej malownicza i - by zachęcała do czytania. Nie zatrzymuje się na wydarzeniach historycznych, spogląda na temat z szerokiej perspektywy: interesują go losy ludzkości w kontekście nieprzyjaznej często pogody. Pogoda wpływa przecież i na migracje ludności, i na zmiany w diecie, a nawet - na przeżywalność różnych gatunków zwierząt czy roślin. Nikogo zatem nie zdziwią wyprawy do czasów neandertalczyków i przeskoki o tysiące lat wstecz. Pogoda funkcjonuje wówczas jako jeden z bohaterów wydarzeń, mający bezpośredni wpływ na rzeczywistość. Nie chodzi w tomie o poszukiwanie bitew, w których gwałtowne zjawiska atmosferyczne pokrzyżowały plany rządzącym - a o cały proces funkcjonowania w obliczu potęgi przyrody. Pogoda raz umożliwia tworzenie nowych miejsc, zakładanie osad czy osiedlanie się ludzi - ale może też przyczynić się do upadania kultur. Pogoda sprawia, że ludzie mogą uprawiać inne niż dotychczas rośliny - i przez to zmieniają się ich zwyczaje. Mnóstwo odkryć, których czytelnicy mogliby nie powiązać ze zjawiskami atmosferycznymi, pojawia się w tej książce. "Gdy pogoda zmienia bieg historii" to temat, który przyciągnie sporo odbiorców między innymi za sprawą swojej nietypowości. Niepowtarzalne ujęcie wzbudzi ciekawość: warto zajrzeć do tej książki, żeby przekonać się, jak bardzo ludzie uzależnieni są od możliwości, jakie zapewnia natura. Wszystko zostało opowiedziane zgrabnie i w reportażowy sposób, język nie jest hermetyczny czy przesadnie naukowy: można się wiele dowiedzieć, ale bez konieczności przedzierania się przez skomplikowane wywody. Oczywiście jest to lektura ambitna i profesjonalnie przygotowana pod kątem nauki - jednak Marcus Rosenlund znajduje sposób na to, żeby przybliżać odbiorcom fakty lekko i z pomysłem. "Gdy pogoda zmienia bieg historii" to bardzo udana propozycja - rozbudza ciekawość już na początku, a później nikt nie chce odrywać się od czytania. Autor wybrał sobie oryginalną perspektywę w spoglądaniu na losy ludzkości - nie traci z oczu tematu książki i może się nim bawić.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz