Mathilda Masters: 321 pasjonujących faktów naukowych

Nasza Księgarnia, Warszawa 2024.

Wiedza

Kolejny tom w bardzo poczytnej serii przynosi 321 ciekawostek naukowych – dotyczących odkryć, badań i wiadomości zwłaszcza z dziedziny nauk ścisłych, bo te należy najdokładniej wyjaśniać nie tylko młodym odbiorcom. Mathilda Masters przyzwyczaiła już czytelników do dobrze poprowadzonych mininarracji w maksymalnym skrócie i teraz też nie zawodzi – jeśli ktoś ma ochotę zaspokoić ciekawość, albo przekonać młode pokolenie do zgłębiania wiedzy – to potężny tom „321 pasjonujących faktów naukowych” będzie dobrym wyborem. Przede wszystkim wiadomości są tu rozcieńczone obrazkami – humorystycznymi, a czasem też pełniącymi funkcję mnemotechniczną – drobne rysunki trochę przypominają te z marginesów szkolnych zeszytów albo z komiksów, przykuwają uwagę i sprawiają, że zwłaszcza młodsi odbiorcy będą mieli motywację do czytania. Ciekawostki są tu ponumerowane i pojawiają się czasem odnośniki do innych wyjaśnień – jeśli ciekawostka koresponduje z inną, to czytelnicy nie muszą samodzielnie wyłapywać powiązań, zostaną po prostu skierowani do odpowiedniego miejsca w książce – zwłaszcza że tego typu publikacje pozwalają na nielinearną lekturę.

Książka została podzielona na tematy – są tu oczywiście ciekawostki związane z kosmosem, zwierzętami czy roślinami, nie mogło zabraknąć rozdziałów dotyczących fizyki i chemii – i to w żaden sposób nie dziwi. Ale już dołożenie rozdziału poświęconego matematyce jest stosunkowo nowe w literaturze czwartej – i bardzo cieszy, bo to okazja do przedstawienia informacji mniej medialnych a interesujących i inspirujących, a przede wszystkim – likwidujących niezrozumiały i często stereotypowy lęk przed matematyką. Do tego dodać można część poświęconą technologii i wytworom człowieka. Ważne jest to, że autorka wybiera rzeczywiście tematy intrygujące i prezentuje je w sposób, który z pewnością przykuje uwagę. Każdy tytuł ciekawostki – poprzedzony jej numerem – to coś, co wywoła niedowierzanie albo zainteresowanie, coś, co wręcz wymaga odpowiednich wyjaśnień (i to nie wyjaśnień jednozdaniowych). Jeśli rzecz dotyczy zwierząt – to pojawi się temat, który nawet dorosłym nie przyszedłby do głowy, jeśli geografii – to znów nie będzie to zwykłe wyliczanie podręcznikowych wiadomości, takie podejście nikogo tu nie interesuje. Liczy się wskazywanie abstrakcyjnych niemal pomysłów, skojarzeń oddalonych od szkolnych zestawów danych. Jest tu miejsce na opowiadanie o odkryciach i na dziwienie się światu. Mathilda Masters niby tworzy książkę wypełnioną wiadomościami – ale praktycznie tworzy lekturę dla dzieci ciekawych świata (i dla ich rodziców), tom do wspólnego odkrywania i poznawania. Wiele razy wyzwoli śmiech albo zaskoczy odbiorców, wiele razy dostarczy im wiadomości zapadających w pamięć lub domagających się pogłębiania tematu – tak, żeby wciągnąć odbiorców w piękny świat nauki. To metoda na przyciągnięcie młodego pokolenia do książek: niczego się tu nie porządkuje i nie układa, wręcz przeciwnie: autorka udowadnia, jak wiele rzeczy z różnych dziedzin czeka na odkrycie i jak wiele traci ten, kto zamyka się na wybrane dziedziny. Tu dzieje się wiele i na pewno nikt nie znudzi się lekturą – zwłaszcza że książka nie da się przeczytać i przetrawić szybko, to lektura na zimowe wieczory i na przepędzenie nudy.