Catherine Ard: Chodź na dwór! Praktyczne ćwiczenia z przyrody

Kropka, Warszawa 2022.

Podpowiedzi na spacerze

Dawniej dzieci same odkrywały świat i nie potrzebowały wskazówek dotyczących kreatywnych działań na świeżym powietrzu. Jednak czasy się zmieniają i przyklejone do smartfonów maluchy raczej nie znajdą sobie samodzielnie rozrywek w otoczeniu przyrody. Z pomocą przychodzi zatem Catherine Ard (którą ilustracjami wspomaga Carla McRae). "Chodź na dwór! Praktyczne ćwiczenia z przyrody" to zachęta dla najmłodszych do aktywnego spacerowania i uruchamiania zmysłów podczas wyjść z domu. Może to być tomik traktowany jako wskazówka przez animatorów i rodziców - uświadomi każdemu, jak cenne są chwile spędzane poza domem i jak niewiele trzeba, żeby urozmaicić codzienne zadania rozwojowe dla kilkulatków. Są tu oczywiście przestrogi dotyczące zachowania bezpieczeństwa - coś, czego dawne pokolenia nie znały w takiej formie: wyraźnie jednak widać, że jeśli trzeba komuś podpowiadać, żeby przyglądał się liściom i owadom, trzeba mu również wytłumaczyć, czego robić nie wolno.

Obietnica przygody skusi dzieci, nawet jeśli prawdziwej przygody i adrenaliny tu nie będzie (chociaż wspinaczka po drzewach i zabawa w wodzie to już dość ekstremalne doznania). Liczy się jednak szansa na zmianę przyzwyczajeń i wprowadzenie nowych postaw czy rozrywek. "Chodź na dwór" to książka, która przyda się rodzicom chcącym przekonać pociechy do spacerów - może być potraktowana również jako wyzwanie: komu uda się zrealizować kolejne działania i wypełnić polecenia z tomiku.

Zadania nie są zbyt skomplikowane, ale pozwalają ćwiczyć liczenie, spostrzegawczość czy słownictwo. Autorka zachęca między innymi do prowadzenia obserwacji, do zrobienia sobie prymitywnego "aparatu" - ramki z kartki papieru - do oglądania przyrody, zaprasza do oceniania kształtów chmur i do robienia instrumentów muzycznych. Nauczy, jak budować leśną bazę i jak rozpalać ognisko, jak wnioskować, co przeżyło drzewo na podstawie jego słojów. Podpowiada, jak korzystać z mapy i jak bawić się w podchody w lesie. Istnieje zatem możliwość dostosowania wskazówek do wieku i umiejętności dzieci, na podstawie przedstawionych tutaj pomysłów można też samodzielnie wprowadzać dalsze propozycje zabaw. Najważniejsze staje się przekonanie młodych odbiorców, że na świeżym powietrzu można się świetnie bawić i że nie wymaga to wielkich nakładów energii. Czasami trzeba wziąć ze sobą notatnik i spróbować narysować to, co się zaobserwowało - ale to przecież wstęp do pracy uczonego, prosta inspiracja, która zaprocentuje w przyszłości. Carla McRae dostarcza tu komputerowych grafik, które na pewno nie wystarczą dzieciom: każdy będzie chciał uzupełnić zadania o własne rysunki (zwłaszcza że część ćwiczeń polega na odrysowywaniu lub przerysowywaniu tego, co się zobaczyło). Tekstu jest w tej książce niewiele: w drobnych akapitach zawierają się polecenia dla czytelników - i to, razem z wyjaśnieniami i motywacją do działania wszystko. Dzieci zatem nie będą zbyt długo siedzieć nad książką, a ruszą w teren, sprawdzać, czy wskazówki są przydatne.