* * * * * * O tu-czytam
tu-czytam.blogspot.com to strona z recenzjami: portal literacki tworzony w pełni przez jedną osobę i wykorzystujący szablon bloga dla łatwego wprowadzania kolejnych tekstów.

Nie znajdzie się tu polecajek, konkursów, komciów ani podpiętych social mediów, za to codziennie od 2009 roku pojawiają się pełnowymiarowe (minimum 3000 znaków) omówienia książek.

Zapraszam do kontaktu promotorki książek i wydawnictwa.

Zabrania się kopiowania treści strony. Publikowanie fragmentów tekstów możliwe wyłącznie za zgodą autorki i obowiązkowo z podaniem źródła. Kontakt: iza.mikrut@gmail.com

czwartek, 14 maja 2020

Jagoda Ratajczak: Języczni. Co język robi naszej głowie

Karakter, Kraków 2020.

Tłumaczenia

Jagoda Ratajczak dzieli się z odbiorcami kilkoma refleksjami na temat swojego zawodu (tłumacza), a także – kwestii wielojęzyczności. Komentuje umiejętność posługiwania się kilkoma językami z różnych perspektyw – widać tu między innymi niezgodę na odrzucanie przez starsze pokolenia możliwości nauki języków obcych, ale i na informacje wpisywane do CV w zakresie kompetencji językowych. Zastanawia się, kiedy można powiedzieć, że ktoś posługuje się językiem obcym płynnie i co, jeśli w rodzimym języku ma się obszary, na których się nie zna. Trochę się w ten sposób broni przed oskarżeniami, że jako tłumacz nie ma gotowych odpowiedzi na wszystkie wątpliwości leksykalne. Tworzy zatem esej, który podsuwa czytelnikom kilka zagadnień do przemyślenia – ale niemal pozbawiony praktycznego charakteru. Oznacza to, że nawet jeśli autorce udaje się dostrzec jakąś prawidłowość związaną z osobami wielojęzycznymi – to nie przekłada jej na zwyczajne życie, odbiorcy nie zdobędą tu wskazówek postępowania. Co najwyżej – mogą się zastanowić nad tym, kiedy i jak uczyć się języka obcego. O tym, czy istnieje język wiodący (uznawany za ojczysty) może świadczyć słownictwo w najsilniejszych emocjach. Niektóre pojęcia są nieprzekładalne i uniemożliwiają proste zastępowanie jednych słów innymi. Z kolei na przestrzeni wieków dwujęzyczność niekoniecznie była atutem, część badaczy uważała, że to poważne ograniczenie pracy mózgu. Jagoda Ratajczak zastanawia się między innymi nad sposobem określania kompetencji językowych i nad tym, jak melodia, charakterystyczne akcenty lub tembr głosu mogą wpływać na prezentowaną otoczeniu „osobowość”. Pokazuje czytelnikom, że sięganie do konkretnych języków wymusza określone postawy i „twarze”. Jeśli ktoś jąka się w jednym języku, w innym może mówić płynnie i bez przeszkód.

W efekcie tom „Języczni” jest dla czytelników zestawem ciekawostek ze świata nie wszystkim dostępnego. Jagoda Ratajczak pomaga wyobrazić sobie, jak odbierają świat – i jak go kształtują – osoby wielojęzyczne, a na marginesie stara się przekonać odbiorców, że w każdym wieku można się uczyć języka obcego. Przypomina też, kiedy ma to najwięcej sensu – i jaki rodzaj nauki wybrać. Kiedy będzie liczyć się kontakt z żywym językiem – przeprowadzka do innego kraju, a kiedy – wielka miłość do obcokrajowca (tu rodzi się kolejne pytanie, czy niemożność pełnego poznania myśli i uczuć drugiego człowieka jest przeszkodą czy pomocą w dobrym związku).

Jagoda Ratajczak odwołuje się do wielu źródeł i badań naukowych, ale czytelnikom prezentuje dość lekką opowieść. Tyle tylko, że brakuje jej wyraźnego – przynajmniej z perspektywy odbiorców – celu. Nie wiadomo, czy autorka pragnie podzielić się własnymi doświadczeniami, czy też – zaprotestować przeciwko określonym praktykom w czasach, kiedy obowiązkowo trzeba wpisywać do CV znajomość przynajmniej jednego języka obcego. Może na refleksje tu zamieszczone wpływa otwarcie się świata, możliwość spędzania życia w dowolnym miejscu na Ziemi. W zasadzie najlepiej sprawdzać isę będzie publikacja jako nietypowy reportaż, próba przeciągnięcia czytelników do ciekawostek związanych z językowym obrazem świata. Jagoda Ratajczak zastanawia się nad tym, co rzadko ma szansę trafić do publicznej dyskusji. „Języczni” to opowieść o rzeczywistości pełnej pytań i subiektywnej, niemożliwej właściwie do jednoznacznego ocenienia.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz