Clive Gifford: Ale dziwne! Atlas hysiów, bzików i innych osobliwości

Kropka, Warszawa 2024.

Co zaskakuje

Clive Gifford sięga po kolejny zestaw atrakcji, osobliwości i dziwactw, żeby zachęcić dzieci do czytania książek. "Ale dziwne! Atlas hysiów, bzików i innych osobliwości" to wielkoformatowa publikacja, która przyciąga uwagę także ogromem kolorów i ilustracji. Picture book edukacyjny zachęca małych czytelników do odbywania na razie literackich podróży - i do otwierania się na różne kultury, zjawiska, wydarzenia i ciekawostki. Podróż została podzielona na kontynenty, a każdy kontynent to zestaw innych opowieści. Na mapach przedstawiających kształt wybranych krajów lub regionów na kolejnych kontynentach pojawiają się komentarze - jednoakapitowe, a czasem w ogóle jedno- lub dwuzdaniowe. Ponumerowane i wyposażone w adres - nazwę miejsca. Dzięki temu można będzie łatwiej je zlokalizować albo wykorzystać jako pretekst do tworzenia wyszukiwankowych zagadek dla dziecka. Ciekawostki geograficzne i socjologiczne to tylko wprowadzenie do dalszych komentarzy. Clive Gifford wybiera przeróżne tematy i czasy - może powiedzieć, czym wyróżnia się dany region, z czym się kojarzy, co stało się w nim w dalekiej przeszłości, albo jakie święto odbywa się tu co roku. Zagląda do charakterystycznych przybytków kultury, sprawdza atrakcje turystyczne lub wynalazki. I tak dzieci dowiedzą się między innymi, gdzie działają babcie, które tworzą grafiiti, gdzie fryzjer stoi na głowie, strzygąc swoich klientów, gdzie jest drzewo warte pół miliona dolarów, gdzie zgubił się słoń morski (i co go spotkało). Ogromną siłą tej publikacji jest absolutny brak przewidywalności: jedynym wspólnym elementem jest terytorium, na jakim pojawiają się konkretne ciekawostki. Poza tym nic nie łączy kolejnych komentarzy. Gifford stara się za każdym razem przekonać dzieci, że warto czytać dla rozrywki i z ciekawości - pozwala poznać świat inaczej, niż to zwykle bywa. Nie ma tu wiadomości, które przydadzą się w szkole i które zastąpią podręczniki - Clive Gifford wręcz ucieka od podręcznikowej i przydatnej wiedzy, dzieli się za to odkryciami, które nie mają szans przebić się do powszechnej wiedzy, chociaż czasami mogą funkcjonować jako wzmianki z przewodników. Odbiorcy mogą być zaskoczeni, że czasem to jeden człowiek lub jedno zwierzę staje się przyczyną odwiedzin w wybranym miejscu - przekonają się jednak dzięki temu, że nie ma znaczenia, gdzie się mieszka i kim się jest, zawsze można dokonać czegoś wyjątkowego i czegoś, co zapisze się w świadomości ludzi.

"Ale dziwne" to książka bogato ilustrowana. Tracy Worrall zajmuje się tu stroną graficzną i stara się, żeby oprócz map czytelnicy mieli też inny wabik lekturowy - taką funkcję pełnią drobne ilustracje, rysunki dodawane na prawach podpisów. Mogą ułatwić zapamiętywanie ciekawostek albo przykuwać wzrok, działają też jako ozdoba. "Ale dziwne" to książka dla dzieci ciekawych świata, kolejna publikacja, która pokazuje, że w ramach picture booków edukacyjnych nie ma miejsca na nudę i na powtarzanie raz sprawdzonych rozwiązań - można każdy temat przekuć na ciekawą lekturę. Dzieciom może spodobać się zwłaszcza zestaw ciekawostek, jakich nie znajdą nigdzie indziej. A to, co dziwne i nietypowe, przyciąga najbardziej.