* * * * * * O tu-czytam
tu-czytam.blogspot.com to strona z recenzjami: portal literacki tworzony w pełni przez jedną osobę i wykorzystujący szablon bloga dla łatwego wprowadzania kolejnych tekstów.

Nie znajdzie się tu polecajek, konkursów, komciów ani podpiętych social mediów, za to codziennie od 2009 roku pojawiają się pełnowymiarowe (minimum 3000 znaków) omówienia książek.

Zapraszam do kontaktu promotorki książek i wydawnictwa.

Zabrania się kopiowania treści strony. Publikowanie fragmentów tekstów możliwe wyłącznie za zgodą autorki i obowiązkowo z podaniem źródła. Kontakt: iza.mikrut@gmail.com

czwartek, 5 maja 2016

Joshua Wolf Shenk: Siła duetów

PWN, Warszawa 2016.

Zwierciadła

Joshua Wolf Shenk stara się przekonać czytelników, że o sukcesie i sławie decydują nie tyle artystyczne talenty co… towarzystwo. Sięga do świata muzyki, nauki czy literatury, by w biografiach uznanych twórców dostrzec motywy wzajemnych inspiracji i kreatywnej współpracy. Duety mają według niego największą szansę przebić się na rynku i możliwość długofalowego działania. Trudno nawet powiedzieć, czy podstawowym katalizatorem jest tu rywalizacja, czy pozytywne inspiracje. Nie ma jednej recepty na udaną współpracę, a autor takiej też nie szuka. Interesują go za to mechanizmy współdziałania, wzorce powtarzane w wielu biografiach, a dotąd spychane na margines.

W „Sile duetów” Joshua Wolf Shenk sprawdza zasadę wpływania na siebie twórczych osobowości. Najchętniej powraca do sytuacji Johna Lennona i Paula McCartneya, indywidualistów, którzy wzajemnie się uzupełniali i przyciągali jako absolutne przeciwieństwa. Ten duet często służy autorowi do wyciągania wniosków z artystycznych poszukiwań. W przypadku Marii Skłodowskiej i Piotra Curie autor akcentuje wzajemną „przydatność”, u Hitchcocka i jego żony – walkę o władzę. Mimo chęci wydestylowania przepisu na udany duet – owocujący odkryciami lub osiągnięciami artystycznymi – Joshua Wolf Shenk wciąż przeprowadza tylko analizy przykładów, nie da rady uniwersalizować spostrzeżeń, może jedynie szukać kolejnych dowodów – nowych duetów – i podpowiadać ścieżki działania. Nie stworzy wyraźnej reguły dającej się stosować w różnych okolicznościach. W ten sposób, chociaż na czynniki pierwsze rozbiera fenomen duetów, nie podpowie, jak z podobnej relacji czerpać natchnienie. Musi dojść do zderzenia silnych osobowości twórczych, musi zaiskrzyć między „wizjonerami”: to jednak za mało, by móc wcielać w życie odkrycia z „Siły duetów” i Shenk o tym wie.

Dlatego też bardziej niż wskazówki dla odbiorców interesują go kolejne etapy elektryzujących spotkań oraz składniki rozmaitych relacji. Sprawdza zatem, gdzie znaleźć odpowiedniego partnera do tworzenia (czyli – jak to się udało słynnym w historii „parom”), jak budują się więzi i przełomy, a nawet – jak partnerstwo i porozumienie objawia się w prywatnym języku duetów. Przypisuje przedstawicielom artystycznych tandemów określone role – powracając do tematu uzupełniających się przeciwieństw – a do tego przekonuje się, jak partnerzy reagują na uwagi i poprawki drugiej strony. Do odniesienia sukcesu potrzebna jest ciężka praca, rzadko na początku przynosząca wymierne korzyści – w duecie łatwiej o informację zwrotną, ale żeby zrobić z niej użytek, trzeba zaufania do partnera. Nic dziwnego, że w biografiach twórców czy uczonych motyw duetów powraca dosyć rzadko – czasami trzeba zagłębiać się w detale (jak w przypadku Tolkiena i C. S. Lewisa), żeby poznać ideę współpracy.

Joshua Wolf Shenk porządkuje swój tom z uwagi na etapy wspólnego działania, nie na konkretne duety. Etapy – więc i rozdziały – szereguje chronologicznie, ale nie konstruuje jednego schematu działania. Raczej przywołuje sygnały dostrzeżone u różnych duetów, czasem wręcz wykluczające się. Porusza się w kręgu wybranych wzajemnie inspirujących się twórców, odrzuca w tomie biografizowanie na rzecz prób wyłuskania przydatnych podpowiedzi. Jednocześnie może też zwrócić uwagę na aspekty pomijane w skrótowych życiorysach artystów. Co najważniejsze – Joshua Wolf Shenk przypomina, że można inspirację znaleźć w relacjach drugiej osoby, zachęca do poszukiwania ludzkiego zwierciadła i wskazuje, że sukces czasem jest efektem pracy różnych ludzi. „Siła duetów” to tom oryginalny.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz