Barbara Kingsolver: Demon Copperhead

Filia, Warszawa 2023.

Życie odnalezione

Olbrzymią powieść wzorowaną na dziele Dickensa proponuje Barbara Kingsolver - "Demon Copperhead", dzisiejsze wcielenie Davida Copperfielda to prozatorski popis i przepis na wykorzystanie tematów znanych. Bo przecież autorka nie tworzy tutaj nowych treści, bazuje na tym, co znane i sprawdzone, przeprowadza czytelników przez doświadczenia Damona (zwanego od dzieciństwa Demonem) i pokazuje jego poplątane losy. Szczególnie ciężko doświadcza bohatera w jego dzieciństwie. Demona spotyka wszystko, co najgorsze - tylko po to, żeby udało się go zahartować. Samotna nastolatka z uzależnieniami nie radzi sobie ze sobą, a co dopiero z nieplanowanym dzieckiem - Demon pojawia się w najmniej gościnnym miejscu na świecie i od pierwszych minut życia musi radzić sobie niemal sam. Nie pomagają później ani znajomości matki, ani przedsiębiorczość, jakiej chłopak bardzo szybko się nauczy. Dzieci z patologicznych domów muszą dojrzewać szybciej, Demon błyskawicznie traci nadzieję na poprawę swoich warunków. Na szczęście może przynajmniej na początku liczyć na rodzinę swojego najlepszego przyjaciela - ale nawet i to może spotkać się z krytyką najbliższego otoczenia. Chłopak powinien nauczyć się, jak to jest liczyć wyłącznie na siebie, tak dla niego będzie najbezpieczniej i wiązać się to będzie ze znacznie mniejszą liczbą rozczarowań. Barbara Kingsolver nie chce ani na moment dać bohaterowi odpocząć, zamienia go w dzisiejszego Hioba, niszczy wszystko, na czym Demonowi kiedykolwiek może zależeć - bo to rozbudzi ciekawość czytelników, wyzwoli pytania o to, jak chłopak poradzi sobie w maksymalnie niegościnnym świecie. Z czasem Demon coraz lepiej odnajduje się w rzeczywistości, ale nie oznacza to, że będzie miał mniej problemów i zmartwień. Bohater zawiera kolejne znajomości i nie może liczyć na to, że któraś z nich poprawi jego warunki bytowe - autorka pilnuje tego, żeby Demon miał zawsze pod górkę i żeby rozczarowywał się zawsze, gdy będzie mu się wydawało, że już wszystko może się ułożyć. "Demon Copperhead to typowa powieść środka, początkowo historia o dojrzewaniu - bo bardzo dużo energii autorka wkłada w to, żeby ukazać codzienność ciężko doświadczanego przez życie dziecka - później już obraz psychologicznych przemian postaci. "Demon Copperhead" to apetyczna proza, która zmienia się i dojrzewa razem z bohaterem.

Oczywiście Barbara Kingsolver nie zamierza zatrzymywać się w trakcie przeprowadzanych obserwacji, mówi czytelnikom wszystko, co da się o bohaterze w konkretnym etapie jego życia powiedzieć, ale pamięta przy tym, jak ważne są punkty przełomowe. Puentuje każdy rozdział egzystencji Demona, podsuwa mu coraz to nowe wyzwania, które pozwolą czytelnikom na dokonywanie oceny charakteru przemian. Demon Copperhead testuje dla odbiorców to, ile człowiek jest w stanie znieść - i w jakie piekło może wpakować się na własne życzenie, kiedy już ma szansę decydowania o swoich losach. A to z kolei cenna lekcja dla wszystkich, którzy sięgną po tom. Barbara Kingsolver stawia na narrację w starym stylu, czasem w ogóle podbarwianą dialektami - zależy jej na epice z rozmachem, na możliwości powiedzenia czegoś więcej niż w dzisiejszym zabieganiu oczekują odbiorcy.