Clive Gifford: Szokujące liczby

To tamto, Czarna Owca, Warszawa 2023.

Porównywanie

"Szokujące liczby" to książka, która wpisuje się w charakterystyczny na rynku literatury czwartej nurt picture booków edukacyjnych - wprowadzających w świadomość najmłodszych zestaw dość przypadkowo zebranych faktów zapadających w pamięć dzięki absurdalnym skojarzeniom i zestawieniom. To równocześnie kolejny sposób pewnego rodzaju porządkowania świata za sprawą określonego tematu. "Szokujące liczby" to nie podróż w krainę matematyki, nie będzie tutaj ani działań, ani zadań - pojawią się za to ciekawostki bazujące na zestawieniach urozmaicanych wielkości i na odwołaniach do wyobraźni odbiorców, którzy uzyskają odniesienia dla abstrakcyjnych, jak mogłoby się wydawać, wiadomości. Clive Gifford poszukuje tutaj danych z przeróżnych dziedzin, nie ma w zasadzie żadnych wytycznych - to książka o wszystkim. Pierwsza rozkładówka przynosi przegląd historii planety przeskalowanej do jednego roku: w związku z tym czas mierzy się tu w sekundach, żeby najmłodsi mogli pojąć ogrom dziejów. Równie intrygujące dla najmłodszych może być to, o czym na co dzień słyszą, ale czego nie mają szans zobaczyć - opowieść o bakteriach w ludzkim ciele. Znajdą się tu wiadomości o uderzeniach piorunów, o plastiku (i problemach z niego płynących - w kontekście zanieczyszczenia środowiska i zdrowia zwierząt), o złocie, o komarach czy o porównaniu składu chemicznego człowieka i smartfona. Są tu ciekawostki ze świata sportu (zwłaszcza wyjątkowe rekordy) i ze świata zwierząt, ekologia powraca w wycinanych lasach deszczowych i w wymierających (lub odkrywanych) gatunkach stworzeń albo w topnieniu lodu na Antarktydzie. Najmłodsi odbiorcy dowiedzą się nawet, ile kontenerów z towarami krąży po wszystkich wodach w chwili, kiedy to czytają. Widać wyraźnie, że po pierwsze Clive Gifford nie chce się w żaden sposób ograniczać i pozostawać w jednej sferze tematycznej, chociaż to krzewienie świadomości proekologicznej powraca tu jak refren - a po drugie - odwołuje się do faktów, które być może dzieciom wcale nie są do szczęścia potrzebne, ale które mają moc i wywołają silne wrażenie. Nie chodzi tu przecież o zapamiętywanie liczb, a o efekt wow, to publikacja rozrywkowa, więc tak warto do niej podchodzić. Guilherme Karsten wprowadza tu ilustracje - wydobywa z każdego tematu motyw wiodący, coś, co ma szansę stanowić niemal marketingowy chwyt dla dzieci - i uwypukla to na rozkładówkach.

"Szokujące liczby" to bardzo krótki picture book bazujący na nietypowych skojarzeniach i porównaniach. Clive Gifford wie, że same liczby nic dzieciom nie wyjaśnią, dlatego też zestawia odległe od siebie światy, dzięki którym to zestawieniom może dzieci zaszokować, zadziwić albo przynajmniej rozśmieszyć. Tak przekona też do czytania - pokaże, że w książkach znaleźć można nietypowe wiadomości - do zaimponowania innym. "Szokujące liczby" to tomik ciekawy z punktu widzenia dzieci zadających pytania - może stać się punktem wyjścia do dalszego odkrywania świata, może też przynieść sporo niespodzianek lub nieoczekiwanych kierunków zainteresowań. Warto po niego sięgnąć - choćby dla abstrakcyjnej rozrywki. Clive Gifford przeprowadza przez zestaw ciekawostek obojętnych dla codzienności (albo zbyt odległych, albo zbyt globalnych, albo nieosiągalnych jeszcze dla zwykłego dziecka), a jednak urzeka.