Podróżuj w czasie. 100 zagadek, 20 słynnych postaci historycznych

Kropka, Warszawa 2025.

Zagadki

Na rynku książek z łamigłówkami liczy się dzisiaj pomysł: najważniejsze jest, jak sprzedać odbiorcom coś, co funkcjonuje od dawna – tylko w nowej i odświeżonej wersji. „Podróżuj w czasie. 100 zagadek, 20 słynnych postaci historycznych” to właśnie tomik, który realizuje takie wytyczne i klasyczne łamigłówki oraz gry logiczne prezentuje dzieciom pod pozorami śledztwa rozpiętego przez wiele wieków. Ma ta książka w sobie coś z gry paragrafowej, bo można przechodzić do różnych rozdziałów i części w zależności od podejmowanych decyzji, ma też coś z lektury edukacyjnej – bo każda ze słynnych postaci historycznych doczekała się tu dość obszernego (jak na zbiór zagadek logicznych) omówienia. Pojawia się tu – w każdym rozdziale – kilka zagadek detektywistycznych, to jest takich, które zmuszają czytelników do uruchomienia logicznego myślenia i do ćwiczenia koncentracji. Warto w ten sposób gimnastykować umysł i zapewniać sobie rozrywkę – zwłaszcza że wszystko pojawia się w ramach wyprawy w przeszłość i spotykania znanych postaci. Zadania są zatem dopasowane tematycznie i do epoki (lub osoby, która nadaje ton rozdziałowi), i do treningów mentalnych – liczy się bowiem efekt poza rozrywką, ten związany z ćwiczeniami dla mózgu. Forma opowieści i zagadek zamienia się w rodzaj gry imitującej tę komputerową – dzięki czemu zwłaszcza młode pokolenie będzie w stanie przekonać się do tradycyjnego źródła. „Podróżuj w czasie” to od początku obietnica wielkiej przygody i przy okazji też lekcji na temat wybranych bohaterów – trzeba przestudiować wprowadzone informacje, żeby wbić się w klimat rozdziału i żeby móc w pełni doświadczać przygotowanych tu niespodzianek. Liczą się tu szyfry i próby dostania się do pilnie strzeżonych miejsc, ale trzeba też kolekcjonować przedmioty, które przydadzą się w wyprawie albo pozwolą w rozwiązywaniu zadań – książka ma działać na wyobraźnię.

Ma też aktywizować zmysły, jest bogato ilustrowana, więc miło będzie oglądać kolejne strony – tu dzieje się dużo, a tekst rozrzucany jest na rozkładówkach dzięki pomysłom na grafiki. To kolejny składnik, który nadaje klimat całości i zamienia lekturę w przygodę i w faktyczną podróż w czasie. Oznacza to, że chociaż zadania bazują wprawdzie na tym, co doskonale znane (trudno raczej byłoby wymyślić nową łamigłówkę w starym stylu), dzięki formie nabierają blasku i przyciągają młodych odbiorców. Nie da się tej książki po prostu czytać – trzeba ją rozwiązywać, a jeśli do tego dojdzie jeszcze przeżywanie przygód – młodym odbiorcom z pewnością spodoba się taka propozycja spędzania czasu. Przemycanie życiorysów z kolei kształtuje wiedzę młodych odbiorców, a do tego może wyzwolić zainteresowanie którąś z istotnych postaci (albo jej dokonaniami). Okazja do zaprezentowania George Sand czy Gutenberga to jedno, ale dowiedzenie się, że Pocahontas była prawdziwą postacią – to już może być zaskoczenie dla dzieci, które po tę publikację sięgną. Można zatem pozwolić się przyjemnie zaskakiwać i bawić się w detektywów podczas rozwiązywania kolejnych zadań.