James Kinross: Świat mikrobiomu. Bogactwo niewidzialnego życia w naszym ciele

Helion, Gliwice 2025.

Wnętrze

Zaczyna James Kinross tę książkę od przyciągnięcia uwagi czytelników – chociaż przestrzega, żeby nie robili tego w domu – opowiada o przeszczepach kału. Ten temat – coraz bardziej trafiający już do ogólnej świadomości – na pewno pozwoli zaintrygować. Zwłaszcza że coraz bardziej wzrasta wiedza na temat mikroświata we wnętrzu człowieka. Nawet do refleksji parafilozoficznych trafia pytanie o to, na ile człowiek jest sobą, a na ile – koloniami bakterii, które mieszkają w jego wnętrzu i całkiem sporo ważą. Bakterie te odpowiadają za zdrowie człowieka, ale też za jego humor czy chęci do działania. Jednocześnie nie można ich wyeliminować – ani zignorować ich istnienia. Walka z mikrobiomem źle by się skończyła, ale często to właśnie źródło problemów z kondycją. Żeby powstrzymać nadmierne stosowanie antybiotyków, przekonać do właściwej diety i wprowadzić trochę wiedzy autor zajmuje się opowiadaniem o roli mikrobiomu w różnych ujęciach: są tu kwestie chorób nowotworowych, ale i porodów (kolonizowania noworodka unikalnym mikrobiomem matki). Jeśli chce się wskazać, na jakie elementy codzienności ma wpływ mikrobiom, należałoby powiedzieć: na wszystkie. I James Kinross stopniowo odsłania kolejne tajniki drobnoustrojów.

Robi to oczywiście w formie, która przypadnie do gustu szerokiej publiczności. Stawia na narrację popularnonaukową, z drobnymi żartami i rezygnacją z hermetycznego języka. Jednocześnie znajdzie się tu całkiem sporo wiadomości wykraczających poza standardową wiedzę odbiorców. Tymczasem przybliżanie znaczenia mikrobiomu może przynieść sporo korzyści czytelnikom, którzy przyswoją sobie przedstawiane tu ciekawostki. Kinross ucieka od formy poradnika, nie zależy mu na przedstawianiu zbioru zasad do zastosowania w codziennym życiu, ale każdy, kto zaangażuje się w tę lekturę, może znaleźć wskazówki dla siebie, jeśli będzie świadomie korzystać z tej narracji. Pisze tak, żeby każdy mógł znaleźć wiadomości na intrygujący go temat, rozdziela różne opowieści o rolach mikrobiomu. To zagadnienie staje się dzisiaj dość modne, zresztą nie może być inaczej, skoro to odkrycie, które zmienia sposób postrzegania własnego ciała.

Jest to publikacja starannie przygotowana i przedstawiająca szereg odkryć na temat organizmów żyjących w ciele człowieka – i wyzwalających jego różne zachowania. Kinross wie dobrze, do jakich wniosków chce dojść i jaka porcja wiedzy będzie strawna dla czytelników, nie zapomina jednak o tym, że ma za zadanie przytaczać wiadomości o sprawach jeszcze niezbyt dobrze powszechnie znanych. Po takiej lekturze część odbiorców może się zacząć zastanawiać, na ile ich własne wybory zależą od nich – a na ile są wpływem flory bakteryjnej zamieszkującej stale ich jelita. A przeszczep kału robi się humorystyczną klamrą kompozycyjną dla tej opowieści. „Świat mikrobiomu” to lektura ambitna, ale nie przytłaczająca, dobrze napisana i atrakcyjna z perspektywy czytelników, którzy poszukują nowych wiadomości albo poszerzenia wiedzy na temat, który niedawno pojawił się w świadomości publicznej. To opowieść wypełniona ciekawostkami, poprowadzona z najwyższą starannością – tak, żeby czytelnicy nie stracili zainteresowania zagadnieniem.