Agata Steczkowska, Beata Nowicka: Steczkowscy. Miłość wbrew regule. Osobista biografia rodziny

W.A.B., Warszawa 2017.

Rodzice

Dzieci w rodzinie jest dziewięcioro, a wszystkie utalentowane, także muzycznie. Najbardziej znana jest Justyna Steczkowska, ale to nie o niej będzie ta opowieść, spisana przez najstarszą siostrę, Agatę. Również nie o tym pokoleniu, bo mimo że każdy nosiłby w sobie materiał na książkę i zasługiwał na dokładniejsze omówienie, to „Steczkowscy” mają znacznie ciekawszy kontekst. Autorka – z pomocą Beaty Nowickiej – przygląda się relacji swoich rodziców. To o tyle niezwykłe, że jako jedyna jest córką księdza (mimo że matka woli powtarzać, że – dzieckiem miłości – taką znalazła odpowiedź na złośliwe komentarze innych i taką usatysfakcjonowała nastoletnią Agatę). „Steczkowscy” to opowieść o wielkiej miłości, która może pokonać wszelkie przeszkody.

Stanisław, poważany przez miejscowych, uczy się na księdza. Znany jest też z zaangażowania w działalność chórów, potrafi nimi kierować i przygotowywać do odnoszenia sukcesów. To człowiek, który nie może pozostać anonimowy. Zyskuje autorytet w lokalnej społeczności – nie bez powodu. Wieś jest z niego dumna. Z kolei Danusia wie, że nie powinna pielęgnować w sobie uczucia do Stanisława. On, poślubiony Bogu, nie może już skłaniać się ku ziemskim sprawom. Mimo to niełatwo zwalczyć miłość. Tym bardziej, że to miłość z wzajemnością. Chociaż oboje bronią się przed związkiem, w końcu miłość zwycięża. Danusia zachodzi w ciążę, a Stanisław chce zachować się przyzwoicie i nie zawieść pokładanych w nim przez dziewczynę nadziei. Szuka sposobu na rezygnację z kapłańskiego stanu, chociaż władze kościelne utrudniają mu jak mogą zrealizowanie już podjętej decyzji. Liczne problemy a nawet szykany nie wytrącają młodych z powziętych postanowień. Kiedy już Stanisław przestaje być księdzem i zakłada rodzinę, na świat przychodzą kolejne dzieci. Po latach szczególnie romantyczny wydaje się początek zakazanego związku. To materiał na powieść, ale Agata Steczkowska i Beata Nowicka powieści tworzyć nie chcą, wybierają relację, w której mogą się przyglądać przeszłości.

Od czasu do czasu głos zyskują tu rodzice, którzy skrótowo przedstawiają kolejne pociechy lub odnoszą się do wybranych motywów ze swojej relacji. Częściej jednak autorki korzystają z wypowiedzi anonimowych przyjaciół rodziny, którzy z zewnątrz prezentują sytuację i dodają do niej własne komentarze. Nie jest to do końca dobre rozwiązanie (zarówno anonimowość jak i ton wypowiedzi budzą zastrzeżenia), ale założenie tomu „Steczkowscy” to relacja prywatna, poprowadzona z potrzeby serca, a nie w zgodności z dyskursami historyków. Nie jest to też reportaż, mimo że miejscami go przypomina. Z tego tomu odbiorcy nie dowiedzą się wiele o Justynie Steczkowskiej ani o jej rodzeństwie, tu znaczenie mają wyłącznie rodzice. To publikacja specyficzna i przede wszystkim dla zainteresowanych motywami obyczajowymi, napisana jak dla bliskich i dopiero upubliczniona. Nieczęsto się zdarza takie podejście. Autorki odrzuciły i możliwość stworzenia biografii, i – sagi, zdecydowały się na relację intymną, wejście w prywatny świat dwojga ludzi, stanowczo zbyt rzadko dopuszczanych tu do głosu. Agata Steczkowska próbuje swoich sił jako badacz dziejów w wąskim zakresie, daje upust swojej pasji – i pokazuje też czytelnikom, że czasami warto przyjrzeć się bliżej losom własnej rodziny, bo można dokonywać wielu intrygujących odkryć. „Steczkowscy. Miłość wbrew regule. Osobista biografia rodziny” to książka, która nie przyniesie zbyt wielu informacji, ale pobudzi wyobraźnię spragnionych historii spod znaku love story.