Soledad Romero Marino, Xiana Teimoy: Tajny klub u fryzjera. Chicago, lata dwudzieste: sekretny klub i tajemnica morderstwa, którą trzeba rozwiązać

Kropka, Warszawa 2025.

Luksus

To książka obrazkowa, wydana jako publikacja dla dzieci, a jednak podsuwa odbiorcom powiew dorosłej literatury kryminalnej. Wszystko przez przeniesienie akcji do lat dwudziestych XX wieku. Soledad Romero Marino i Xiana Teimoy decydują się na charakterystyczny klimat, który dorosłym znany jest z rozmaitych produkcji, dzieciom za to – wcale. Wszystko po to, żeby uzyskać nietypowy koloryt lokalny i wyróżnić publikację na rynku – spośród licznych kryminalnych opowieści.

Na początek dzieci otrzymują enigmatyczną wskazówkę, żeby uważnie czytać każde słowo (będzie też podpowiedź, żeby znaleźć czarnego kota w różnych miejscach książki) i spis postaci z ich graficznymi odpowiednikami. Bohaterom bardzo daleko do cukierkowości, wszyscy wyglądają raczej jak podejrzani, są karykaturalni i charakterystyczni – ale to akurat zaleta, jeśli trzeba ich zapamiętywać i im towarzyszyć. Krótka prezentacja wystarczy: już kolejne rozkładówki wtrącają odbiorców w Chicago lat dwudziestych – miejsce sekretnych klubów i jazzbandów, raj dla gangsterów. To właśnie tu swoje pięćdziesiąte urodziny obchodzi Wielki Tulio, boss mafii. Wstęp na przyjęcie jest tylko dla wtajemniczonych: trzeba podać hasło i poruszać się dzięki systemowi sekretnych przejść. Kolejni bohaterowie zajmują się sobą, a rozkładówki pokazują ich zachowania i gesty – aż do momentu kulminacyjnego, bo kiedy gaśnie światło i rozlega się strzał, wiadomo, że zostało popełnione morderstwo i że mordercy trzeba szukać pośród gości z przyjęcia. To moment, w którym odbiorcy mogą rozpocząć własne śledztwo, przeanalizować dotychczasowe informacje i – jeśli trzeba – wrócić do konkretnych momentów, żeby odkryć tożsamość zabójcy. Narracja poprowadzi ich jeszcze trochę, ale chodzi przecież o zagadkę i zabawę.

To picture book, w którym obrazki mają niebagatelne znaczenie – ale charakterystyczne jest odrzucenie infantylizmu, zarówno w warstwie graficznej, jak i tekstowej (zwłaszcza w tej drugiej wyraźnie widać nastawienie na odbiorców w różnym wieku; sporo ta książka może poszerzyć słownictwo dzieci – ale to właśnie dzięki tekstom zyskuje niepowtarzalny klimat). Można tu nastawić się od początku na śledztwo, ale dopóki nie wiadomo, co dokładnie się wydarzy, raczej trudno będzie zapamiętywać wszystkie podpowiedzi. Książka bazuje na klasycznych kryminałach, nie ma w niej jednak zbyt obszernych bloków tekstowych: jeśli ktoś nie przepada za czytaniem, nie zostanie zarzucony mnóstwem słów, co pozwoli paradoksalnie przekonać młodych odbiorców do lektur jako takich. Jest to popis – w warstwie ilustracji może nawet mniejszy niż w warstwie tekstu. Ta publikacja robi wrażenie – warto na nią zwrócić uwagę, chociaż nie przypomina typowych opowieści dla dzieci. Oferuje im za to przeżycia zupełnie innego rodzaju, udział w zabawie detektywistycznej „na poważnie”, co może część młodych czytelników zachęcić do lektury i do skupienia. Nie ma tu nawet w ramach fabuły dziecinności – wejście do świata mafiozów i realnych zagrożeń do niedawna jeszcze nie miało wstępu do literatury czwartej – tutaj jednak okazuje się, że można spokojnie tego typu opowieść młodym odbiorcom zaoferować, a będą się świetnie bawić.