Marginesy, Warszawa 2020.
Czworonożni przyjaciele
Tor Åge Bringsværd przekona do siebie błyskawicznie dzięki tropieniu obecności psów w najstarszych historiach, mitach i baśniach. Chociaż w literaturze i kulturze popularnej psów jest mnóstwo, te autor tylko wspomina (i to w bardzo ograniczonym zakresie) tylko po to, żeby zasugerować czytelnikom, gdzie mogą szukać inspiracji. Sam sięga po mniej oczywiste relacje. Wyszukuje opowieści różnych plemion, niewielkich społeczności, ludzi, którzy nie zapominają o tradycjach i o dokonaniach przodków. Tak powstaje książka absolutnie wyjątkowa i niezbędna dla wszystkich, którzy kochają psy i potrzebują potwierdzenia ich mądrości.
"Hau. Psy, pieski i bestie w baśniach, mitach i wierzeniach" to opowieść o wspólnej drodze człowieka i psa - autor specjalnie rezygnuje z obecności w książce wilków, dingo, lisów czy szakali - świadomy, że i tak będzie miał bardzo bogatą galerię zwierzęcych bohaterów. Problem nie polega na braku wiadomości, a na nadmiarze materiałów, z których można skorzystać. Dodatkowa trudność płynie z faktu traktowania legend jako rezerwuaru fabuł: często historie inspirują się wzajemnie, trudno znaleźć źródło wpływów. a przecież chodzi o przedstawianie narracyjnych początków. "Hau" to książka uświadamiająca odbiorcom, jak wiele ludzie zawdzięczają psom. Ale nie tylko. Przecież tu najczęściej ucieka się w świat fantazji. Nie zabraknie zatem psów "magicznych", bóstw lub animalistycznych wpływów na ludzi. Wśród mitów znajdą się te określane przez autora jako nieprzyzwoite, znacznie więcej jednak pokaże próby wytłumaczenia tego, co dla społeczeństw trudne do wyobrażenia. Psy towarzyszą ludziom w najbardziej podstawowych aspektach codzienności, ale też w świętach czy poznawaniu siebie. Są niezbędne, nawet jeśli budzą przerażenie. Twórcy mitów i legend puszczają wodze fantazji, kiedy potrzebują zaakcentowania niezwykłości i kiedy zależy im na podkreśleniu nieprzystępności świata. Świat z psami, wbrew pozorom, nie jest wcale gościnnym i przyjaznym miejscem, znacznie częściej psy towarzyszą władcom i uniemożliwiają realizowanie własnych pragnień. Psy - wolne od stereotypowych skojarzeń - funkcjonują tu na różne sposoby. Najciekawsze z perspektywy czytelników będzie zestawianie niezwykłych okoliczności współdziałania. Wielką siłą tej książki jest przedstawianie tekstów z różnych kręgów kulturowych: to zapewnia także zmiany tematyki oraz samych pomysłów.
Zwykle to krótkie opowiadania (albo wręcz pojedyncze scenki), pogrupowane tematycznie. Między innymi znajdują się tu mity założycielskie, psy, które towarzyszyły bogom i bóstwom, psy w relacjach z innymi zwierzętami, wyjaśnienia charakterystycznych zachowań psów, psy w kosmosie (te, które pojawiają się na przykład w gwiazdozbiorach), psy wierne i psy groźne, psy w baśniach i psy święte. Jest to przede wszystkim lektura dla ludzi poszukujących ciekawostek oraz niebanalnych rozwiązań. Autor unika powtarzania tego, co wiedzą wszyscy: jeśli już zdarza mu się nawiązać do bardzo znanych i kojarzonych zwierząt, nie rozwija przesadnie tematu, bardziej zależy mu na przybliżaniu motywów psów spoza powszechnej świadomości. Udowadnia czytelnikom, jak wiele zwierząt znalazło się w opowieściach wyjaśniających świat; pozwala się bawić tematem. Książka jest wypełniona ciekawostkami: poza literaturą pojawiają się tu jeszcze komentarze, wstawki pokazujące obecność psów inspirowaną danym tekstem. "Hau" wykorzystuje również dawne ilustracje - dowód na to, że psy w twórczości nie są zjawiskiem rzadkim ani dziwnym. Oryginalne podejście do tematu sprawia, że czytelnicy otrzymują publikację wartościową i przynoszącą sporo wiadomości.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz