Kevin Dutton: Myślenie czarno-białe

Muza SA, Warszawa 2021.

Podziały

Kevin Dutton zajmuje się w swojej książce skłonnością do porządkowania świata według jasno wytyczanych granic. Zdaje sobie sprawę z tego, że ludzie potrzebują wygodnych schematów - ale ponieważ takie podejście jest często źródłem konfliktów, przedstawia konsekwencje alternatywy, czyli nieograniczonych możliwości wyboru. "Myślenie czarno-białe" nie jest krytyką zero-jedynkowych ocen. Stanowi prezentację wybieranych przez ludzi rozwiązań oraz ich wpływu na relacje w społeczeństwie. Naświetla także przesuwanie się zjawisk (siedemdziesiąt kategorii płci do wyboru w serwisie społecznościowym zestawione z dawnym podziałem na mężczyzn i kobiety). "Myślenie czarno-białe" to książka nowa do tego stopnia, że pojawiają się w niej także elementy codzienności pandemicznej z 2020 roku, autor zgrabnie wplata obserwacje w wywody dotyczące binarnego podejścia. Interesuje go, jak ludzie reagują na rozmaite aspekty egzystencji - w tym celu przedstawia kolejne eksperymenty psychologiczne. Opisuje je rzeczowo i z zacięciem reporterskim, tak, żeby zwykli odbiorcy mogli czuć przyjemność z czytania tego tekstu. Unika Kevin Dutton hermetycznego stylu i nadmiernej naukowości, stara się pisać przystępnie dla wszystkich - ale to nie wyklucza olbrzymiej ilości detali. Czasami autor przedstawia iluzje, którymi można oszukać mózg, czasami sięga po spostrzeżenia filozofów: bardzo przydatny jest tu paradoks kopca, czyli sprawdzenie, od jakiego momentu mówi się o kopcu z piasku, ile potrzeba do takiego celu pojedynczych ziarenek. Ten temat pojawia się w określaniu odcieni kolorów oraz... w kwestii aborcji, w decydowaniu precyzyjnie, do którego momentu można usunąć ciążę. Kevin Dutton tłumaczy, że ludzie potrzebują wyraźnych i jednoznacznych ocen, stawiania granic i podziału świata - nawet jeśli nie zawsze takie podejście jest możliwe. Jeśli odrzucają istnienie zjawisk pośrednich, stawiając na binarne rozwiązania, częściej będą popadać w konflikty i kryzysy. Autor tej książki przypomina zatem, że wygodne postawy wcale nie muszą być dobre, czasem zaciemniają obraz zamiast przynosić idealne rozwiązania.

"Myślenie czarno-białe" to popularnonaukowa publikacja wypełniona opisami ciekawych doświadczeń. Imponująca bibliografia pokazuje, jak dobrze autor orientuje się w temacie - a jednak pisze lekko, zupełnie jakby proponował czytelnikom beletrystykę. Tom znajdzie wielu zwolenników. Jest przekonujący, ale najważniejsze, że pozwala zrozumieć, gdzie pojawiają się źródła problemów. Taka lektura uczy sensu kompromisów i pokazuje, kiedy przesada nie ma racji bytu. To nie tylko analiza społecznych relacji, ale w ogromnym stopniu również zestaw przestróg i napomnień. Czytelnicy dostaną tu cenne i celne wyjaśnienia, przydatne w różnych okolicznościach, zwłaszcza jeśli chodzi o dyskusję nad ważnymi postawami. "Myślenie czarno-białe" to lektura pouczająca, ale także bardzo ciekawa - nie trzeba się zajmować psychologią, żeby wciągnąć się w tę opowieść.

Kevin Dutton zwraca uwagę na techniki perswazyjne w połączeniu z binarnym widzeniem świata. Wyczula na typowe zagrania, oswaja z potencjalnymi zagrożeniami. Wprawdzie często będzie czytelników wybijać ze strefy komfortu, jednak nie przeszkodzi to w cieszeniu się całą lekturą. Wciąga tu i temat, i jego realizacja - Kevin Dutton dobrze wie, co robi.