Pamela Druckerman: Piękna czterdziestoletnia

Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021.

Obserwacje

O wychowaniu dzieci we Francji Pamela Druckerman napisała bestseler. Tom "Piękna czterdziestoletnia" może stać się kolejnym sukcesem wydawniczym, bo autorka podchodzi do tematu przechodzenia kobiet w wiek średni z ironią i dystansem. Wprowadza szereg obserwacji, dzieli się własnymi doświadczeniami, ale też - efektami rozmów ze znajomymi. Wszystko po to, żeby przedstawiać czytelnikom trudy dojrzałości - i wyśmiać kult młodości. Humorystyczny poradnik działa też jako lektura rozrywkowa. Konstrukcyjnie - to zbiór tematyzowanych rozdziałów często wykorzystujących motyw reportażu uczestniczącego. Autorka albo sama przeżywa różne komplikacje i dylematy, albo widzi je u przyjaciół. Zastanawia się nad tendencją do rozwodów w otoczeniu, pisze o własnych zmaganiach z poważną chorobą. Szuka przepisu na szczęście i samorealizację, by za moment zastanowić się, jak świat traktuje kobiety czterdziestoletnie. Raz to lekkie drwiny na temat subtelnych zmian w nazewnictwie, raz - seks lub refleksje nad społecznym miejscem coraz mniej młodych kobiet. Pamela Druckerman analizuje rozmaite zjawiska powiązane nie tylko z codziennością czterdziestolatek we Francji. Najważniejsze dla niej jest komentowanie rzeczywistości - i próby znalezienia przepisu na obecność dojrzałych (i młodych duchem) kobiet w zwyczajności. Owa zwyczajność zresztą wypada co najmniej intrygująco jako zestaw pułapek. Pamela Druckerman nie potrzebuje przepisów na idealność - pokazuje, jak radzić sobie w coraz mniej przyjaznym świecie - wyjścia znajduje czasem metodą prób i błędów. Dystans pozwala jej nie roztkliwiać się nad trudnym losem kobiet, które otoczenie przestaje adorować. Oczywiście w tym podejściu bardzo przesadza, żeby wypaść komicznie - śmiech pomaga w oswojeniu komplikacji, dzięki niemu autorka może odwoływać się także do spraw niewesołych, bez obaw, że czytelniczki przygnębi albo przerazi. Kieruje się do grupy w zasadzie pomijanej w publicznym dyskursie: wie, że kobiety nie pierwszej młodości - ale jeszcze dalekie od starości - nie są wdzięcznym obiektem komentarzy - i to staje się dla niej źródłem analiz. Liczy na uznanie odbiorczyń i raczej się nie rozczaruje. A to za sprawą umiejętności przekuwania na dynamiczny tekst kolejnych obserwacji i wniosków. Żeby jeszcze lepiej połączyć krótkie rozdziały oraz wyznania w książkę, wprowadza Pamela Druckerman dodatkowy dowcip. Zamyka poszczególne części relacji zestawem wyliczeń - komicznych podsumowań na temat tego, jak poznać, że przekroczyło się już pewną granicę wieku. W skrótowych komentarzach liczy się zbiór puent. Tu przerysowanie pomaga w budzeniu śmiechu oraz w podkreślaniu podstawowych problemów - nieważne, czy prawdziwych, czy wydumanych. Liczy się bowiem satyryczny wydźwięk.

"Piękna czterdziestoletnia" to książka, która może się spodobać różnym grupom odbiorców. Teoretycznie kierowana jest do kobiet po czterdziestce, w praktyce stanowi zwierciadło dla całego społeczeństwa. Uwzględnia specyfikę życia we Francji, ale sporo ze spostrzeżeń autorki spokojnie da się przenieść na uniwersalne relacje. Pamela Druckerman pisze bardzo dobrze, od czasu do czasu wpada też na pomysły, które zapewnią jej rozgłos. Sprawdza się ten tom jako lektura rozrywkowa z dużą dozą sensownych analiz.