Rosalie Gilbert: Tajemne życie seksualne kobiet w średniowieczu

Rebis, Poznań 2021.

Kobiety z przeszłości

Rosalie Gilbert postanowiła obalić mity związane z tematami seksu w średniowieczu. Świadoma, że ludzie posługują się stereotypami rozpowszechnionymi w czasach wiktoriańskich, zamierza zmienić sposób myślenia i przekonać czytelników, że średniowiecze pod względem świadomości płci pięknej i możliwości decydowania o sobie nie było wcale tak zacofane, jak mogłoby się wydawać. W książce „Tajemne życie seksualne kobiet w średniowieczu” analizuje kolejne tematy powiązane z życiem erotycznym pań. Dzieli książkę na zagadnienia, które następnie dokładnie omawia, czasami wcielając się wręcz w satyryka i nakreślając prawdopodobne rozmowy małżonków lub kochanków – oczywiście, stosując przy nich dzisiejsze kryteria, więc nie w celach edukacyjnych, a czysto rozrywkowych. To rozwiązanie się sprawdza, w końcu nie chodzi tutaj o poważne i ponure dzieło, a o zabawę frywolnymi motywami. Rosalie Gilbert zastanawia się nad tym, jak w średniowieczu wyglądała antykoncepcja, jak kobiety sprawdzały, czy zaszły w ciążę (albo co robiły, kiedy nie mogły mieć dzieci. Zagląda do wspomnień spowiedników i szuka listy afrodyzjaków, przygląda się małżeństwom (także tym aranżowanym, wśród dzieci) i prostytucji. Zastanawia się nad możliwością posiadania kochanków i nad tym, co robiły kobiety, które nie miały ochoty na seks. Tom uzupełnia jeszcze tematem chorób wenerycznych czy związków kobiet z kobietami, a ponieważ dzisiejsze kryteria są tu podstawą oceny – podaje też przepis na życie dla osób interpłciowych w średniowieczu. Najpierw autorka nakreśla temat. Stara się wyłuskać z dokumentów jak najwięcej ciekawostek czy odpowiedzi na nurtujące ją pytania, by następnie przeobrazić to w krótkie, skondensowane wyjaśnienia. Kiedy już poda ogólne zasady panujące w wiekach średnich, może przybliżyć sylwetki kobiet, które zapisały się w historii – Rosalie Gilbert usiłuje wówczas przeanalizować pojedyncze przypadki i wyciągnąć z nich wnioski na temat losów kobiet. Sięga po ciekawostki: rozmaite przepisy i eliksiry (przestrzega na początku, by się do nich nie stosować), ale też różnego rodzaju probierze, metody uzyskiwania odpowiedzi na pytania, które dzisiaj otrzymuje się znacznie łatwiej. Zajmuje się Rosalie Gilbert przekazywaniem kalendarza dni, w które można uprawiać seks i dni, w których – według Kościoła – należy zachować abstynencję seksualną, pyta, co było wolno kobietom, a czego absolutnie nie powinny robić (i jakie wyjątki od tych reguł powszechnie stosowano). Najlepszy jest jednak styl książki: autorka pisze ją z przymrużeniem oka. Bawi się tematami, dodaje ironiczne komentarze do odkryć, zwłaszcza wtedy, kiedy coś jest absurdalne samo w sobie: autorka podbija jeszcze wtedy puentę, zapewnia czytelnikom więcej śmiechu. Wprowadza wymyślane dialogi na bazie odkryć, ożywiając dzięki temu średniowieczne zwyczaje. Niemal koresponduje z autorami zachowanych dzieł i porad, najczęściej drwiąc z nich okrutnie – ale „Tajemne życie seksualne kobiet w średniowieczu” to książka, w której nie liczy się edukowanie odbiorców, a dostarczanie im rozrywki. Popis satyryczny, jaki funduje Rosalie Gilbert, może się spodobać. Ta publikacja nie tylko wzbudza zainteresowanie obyczajowością w przeszłości, ale pozwala również rozwiać fałszywe przekonania.