Agnieszka Kołodziejska: Polacy na emigracji. Dlaczego i po co wyjeżdżamy

W.A.B., Warszawa 2023.

W nieznane

Różne są powody, dla których ludzie decydują się porzucić kraj, w którym się urodzili i wybrać sobie nową ojczyznę. Agnieszka Kołodziejska w książce "Polacy na emigracji. Dlaczego i po co wyjeżdżamy" stara się zebrać najczęściej pojawiające się w tym temacie motywy i przedstawić czytelnikom przynajmniej część aspektów życia w nowym miejscu. Przeprowadza liczne rozmowy z emigrantami i stara się je uporządkować, żeby uzyskać obraz Polaka za granicą. Chociaż przytacza wydarzenia składające się na życiorysy konkretnych bohaterów, proponuje odbiorcom raczej szybki przegląd sytuacji i portretów niż pogłębione analizy socjologiczne. W zasadzie nie wiadomo, jak wybiera rozmówców i jak trafia do ludzi, którzy następnie mają zapewnić reprezentatywny wycinek emigranckiego życia - ale nie ma to znaczenia, jeśli potraktować ten tom jako lekkie wakacyjne czytadło (nawet mimo poważnych problemów u niektórych rozmówców).

Polacy na emigracji to ci, którzy zdecydowali się wyjechać za pracą, którzy chcieli dla siebie i swoich dzieci lepszego życia albo nie mogli się odnaleźć w swoich dotychczasowych przestrzeniach - ale też ci, którzy znaleźli za granicą miłość i postanowili iść za głosem serca. Niektórych gna z miejsca na miejsce - ci szybko się nudzą, albo wymyślili sobie taki sposób na życie: poznawać kolejne kraje, miejsca i kultury - i tym uzasadniają fakt, że nigdzie nie chcą zatrzymać się na dłużej. Agnieszka Kołodziejska przeprowadza rozmowy czasami na marginesie programu telewizyjnego, zupełnie jakby czuła niedosyt gromadzonymi informacjami i chciała przedłużyć kontakt z ludźmi, których spotkała na swojej drodze. Przy okazji może obalać mity dotyczące wyjazdów, albo przyjrzeć się stereotypowemu portretowi Polaka na emigracji zarobkowej (bo nie tylko pozytywne obrazki przedstawia). "Polacy na emigracji" to książka, w której odbiorcy mają się przejrzeć - jeśli sami planują albo przeżyli wyjazd do innego kraju i układanie sobie w nim życia. To, co dla jednych będzie przestrogą, innych przyciągnie i przekona do postawienia wszystkiego na jedną kartę. Agnieszka Kołodziejska wprawdzie szuka tematów, które mogą być dla odbiorców ciekawe - ale nie proponuje kompilacji historii, raczej odwołuje się do pojedynczych przykładów i na tym poprzestaje. Zamienia książkę w przegląd swoich spotkań, ale nie przekona czytelników do powszechności zaobserwowanych zachowań, nawet jeśli wydaje się to logiczne. "Polacy na emigracji" to publikacja, w której największym problemem staje się wycinkowość: wszystkie historie prezentowane są pobieżnie (z konieczności) i nie zamieniają się w wielogłosową relację nawet mimo przeskakiwania od rozmówcy do rozmówcy. To bardziej szybki przegląd losowo wybranych Polaków za granicą niż pogłębiana analiza. Ale też książka "Polacy na emigracji" ma funkcjonować jak proste czytadło dla zabicia czasu, a nie popularnonaukowa pozycja, tu nie chodzi o tworzenie charakterystyk postaci czy o wyjaśnianie złożoności powodów podejmowanych przez nie decyzji - wystarcza sam fakt życia za granicą, by automatycznie znaleźć się w centrum zainteresowania autorki.