Mike Barfield: Przyroda jest wszędzie. Śledztwo w sprawie organizmów wokół ciebie (i w tobie)

Nasza Księgarnia, Warszawa 2022.

Organizmy żywe

To dobry pomysł: zaszczepiać dzieciom ciekawość świata od najmłodszych lat za pomocą picture booków i książek przekazujących wiedzę w małych porcjach, wolnych od infantylizowania i bajkowości. Te maluchy, które lubią szukać odpowiedzi na ważne pytania i chcą czuć się doceniane, mogą przebierać w lekturach pozornie skomplikowanych, a jednak sprawdzających się jako przewodniki po nauce. "Przyroda jest wszędzie. Śledztwo w sprawie organizmów wokół ciebie (i w tobie)" to propozycja obrazkowa, ale wypełniona podręcznikowymi treściami, tak, że i kilkulatki domagające się precyzyjnych wyjaśnień, i uczniowie, którym nie wystarcza program szkolny, znajdą tu coś intrygującego i coś, co pozwoli im przenieść się w fascynującą sferę odkrywania rzeczywistości. Mike Barfield stawia tutaj na precyzyjne i zwięzłe dane, tak, żeby dzieci mogły zapamiętywać z książki jak najwięcej - a jednocześnie nie sili się na przekładanie danych na język dziecięcy. Traktuje odbiorców poważnie i proponuje im książkę nie do rozrywkowego czytania. Wie, że uda mu się wciągnąć dzieci w prezentowane zjawiska i wyjaśnienia - dostarczy im bowiem odpowiedzi i komentarzy, które nie zawsze są w stanie przytoczyć rodzice. Tomik wymusza w pewien sposób interaktywność: odpowiednio zaznaczane ikonkami są tematy do obserwacji podczas zwykłego spaceru, eksperymenty do samodzielnego wykonania lub przeprowadzenia, albo "supermoce": informacje o wszelkich "naj" ze świata przyrody. Chodzi tu o sklasyfikowanie i zaprezentowanie cech charakterystycznych dla siedmiu wielkich królestw: są tu kolejno archeony, bakterie, pierwotniaki, grzybopływki, rośliny, grzyby i zwierzęta. Ten porządek przyrody wyznacza także porządek książki: kolejne rozdziały będą poświęcone odpowiednim królestwom. Elementem obowiązkowym w każdym rozdziale jest komiks, w którym w skrócie i z humorem przedstawia się odkrycia naukowe albo uczonych przyczyniających się do rozwoju wiedzy. Ilość miejsca poświęcanego każdemu zagadnieniu zależy od stopnia jego rozbudowania: rośliny i zwierzęta są najszerzej reprezentowane i najobszerniej omówione.

Każdy rozdział zawiera zestaw "notatek": krótkich, jedno- lub dwuakapitowych komentarzy dotyczących danego królestwa i ciekawostek związanych z codziennym życiem odbiorców (w końcu śledztwo należy przeprowadzić tak, żeby poznawać też zjawiska z własnego otoczenia). Autor sięga czasami po genezę nazwy, czasami po opis wyglądu albo po anegdotyczne motywy, tak, żeby zainteresować dzieci i przyciągnąć je do trudnej przecież lektury. Pomagają mu w tym ilustracje stworzone przez Lauren Humprey: rozdzielenie danych komicznymi i prostymi jednocześnie rysunkami to przepis na utrzymanie uwagi odbiorców. Co ciekawe, w opisach sporo jest wykrzyknień i informacji o tym, jak człowiek wykorzystuje dany fragment przyrody. Nie zawsze podaje się tutaj wiadomości podstawowe, ucieczka w sferę ciekawostek znacznie lepiej sprawdza się w tego typu lekturze: zapewnia odrobinę tak potrzebnej dzieciom rozrywki i przyciąga do książki. Jest to publikacja bardzo starannie przygotowana, wypełniona danymi i wzbogacająca wiedzę tych dzieci, które zechcą zanurzyć się w świecie przyrody i lepiej go poznawać. Zaskoczenia w rodzaju niedźwiedzia pizzly czy komentarzy o zwyczajach wybranych gatunków zwierząt łączą się tu z podziwem dla jednostek (papuga tańcząca w rytm muzyki). To wszystko sprawia, że odbiorcy będą jeszcze bardziej zaintrygowani otoczeniem i nauczą się szacunku do przyrody.