Iskry, Warszawa 2009.
Myślą wieki
Zdzisław Skrok zabiera czytelników w zachwycającą wyprawę w przeszłość – jakkolwiek banalnie by to stwierdzenie nie brzmiało, „Mądrość prawieków” to lektura, od której nie chce się odchodzić: pasjonująca opowieść o dawnych kulturach, porównanych z dzisiejszymi osiągnięciami człowieka. Czasem czyta się tę publikację z niedowierzaniem, innym razem z uśmiechem lub z zaskoczeniem – Zdzisław Skrok opisuje bowiem bliskie każdemu elementy ludzkiego życia i stara się odpowiedzieć na nurtujące nieraz (zwłaszcza dzieci) pytania. Dzieli swoją książkę na przejrzyste rozdziały, których tematyka stanowi najlepsze zaproszenie do odkrywania tajemnic dawnej codzienności.
Tym razem warto przytoczyć nie tylko skrótowo spis zagadnień, jakie autor porusza, ale i najciekawsze punkty poszczególnych rozdziałów. Rozpoczyna się książka od pytania o dom – Skrok pokazuje, jak zmiany technik i pomysłów budowlanych wpływały na charakter ludzi, sprawdza, z jakich materiałów wznosiło się siedziby (kto wyobraża sobie wyzyskanie jako budulca żuchw mamutów?), interesuje go przekroczenie granicy między zezwierzęceniem i człowieczeństwem oraz próba pogłębionej analizy zależności między dawnymi wiekami a współczesną rzeczywistością. Po domu przychodzi kolej na rzeczy – i różnice między traktowaniem przedmiotów w przeszłości i obecnie. Naturalnym tokiem skojarzeń przychodzi czas na rozważania o pracy. Dalsze rozdziały mogą już zaskakiwać – Skrok pisze o roli i znaczeniu włosów (sprawdza co kiedy i jaka fryzura przynosiła), koncentruje się na snach – obok pytania, kto w nie wierzył, zastanawia się, jak śnili ludzie w paleolicie. Omawia skrótowo choroby, jakie dziesiątkowały naszych przodków. Zatrzymuje się na pewien czas nad przejawami sztuki – tu pojawiają się początki malarstwa, ale i zagadnienia związane z muzyką – kwestie instrumentów, czy muzykalności zwierząt. Następne partie książki także przynoszą sporo informacji o mentalności ludzkiej – Skrok pisze o eksploatowaniu przyrody, kreśląc sylwetkę człowieka, dla którego świat jest łupem – ale przytacza też szereg katastrof ekologicznych, które kładły kres cywilizacjom. Z tym wiąże się pośrednio rozdział o agresji – interesująco brzmi fragment o wojnach i konfliktach (szczególnie intryguje związek między sposobem zawijania dzieci w pieluszki a osobowością dorosłego). Zajmuje się autor pozycją kobiety w różnych cywilizacjach i matriarchatem. Wreszcie przechodzi do zagadnień ogólnych: mitów, wierzeń, bogów (tu uderza próba wypracowania porozumienia, łączącego wszystkich wyznawców bogów i bóstw), śmierci (z wizjami różnych pochówków czy traktowaniem ciała lub duszy), nauki i wreszcie – tajemnicy.
Zdzisław Skrok ogromną wiedzę i oczytanie przekuwa na pasjonującą opowieść, która wciąga i poza edukowaniem także bawi. Zestawia informacje z dziedziny archeologii, mitologii, etnologii, historii czy psychologii, a dzięki lekkości pióra może zaprezentować wiadomości w sposób atrakcyjny dla zwykłych odbiorców. Mnóstwo tu drobnych historii o obyczajach ludzi różnych kultur, wierzeń i czasów, całkiem dużo pytań, na które poszukuje się odpowiedzi – trzeba przyznać, że zagadnienia poruszane przez Skroka budzą ciekawość.
Głód wiedzy rozpoczyna się pewną wątpliwością – czy zerwanie z dawnym stylem życia, myśleniem i przeżywaniem się opłacało. Zdzisław Skrok stara się sprawdzić, czego mogą współczesnych nauczyć dawni ludzie. Pewne jest, że autor wie, jak zaintrygować odbiorców – nie proponuje wyciągu z dzieł uczonych, zbioru spostrzeżeń czy suchych faktów, a soczystą, wartką i barwną opowieść.
Książka pełna jest cytatów z filozofów, badaczy i pisarzy – Skrok dokonuje syntez, które mogą być cenne ze względu na wartość badawczą czy naukową – jak i na podsumowania w duchu publicystyczne, obrazowe i pomysłowe, trafiające do przekonania czytelnikom.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz