Kolekcjoner kuriozów
Rolą felietonisty jest wnikliwe obserwowanie codzienności i opatrywanie jej celnym, zwykle subiektywnym komentarzem. O ile jednak przeważnie sympatie i antypatie odbiorców warunkowane są stylem pisania konkretnego dziennikarza, o tyle w przypadku bedekerowych zapisków Olgierda Budrewicza równie ważne jak rytm felietonów stają się poruszane w nich tematy – najlepszym dowodem będzie druga część „Bedekera warszawskiego”, zestaw tekstów, w większości stworzonych w latach 60. XX wieku. Dla pamiętających czasy PRL-u książka ta stanie się źródłem – niekiedy sentymentalnych – powrotów do przeszłości, dla młodszych odbiorców – ciekawostką i nietypowym świadectwem życia w erze przedkomputerowej.
Druga część „Bedekera warszawskiego” poświęcona jest w dużej części ludziom, zwykłym i niezwykłym mieszkańcom Warszawy. W całej serii niebanalnych opisów Budrewicz udowodnił, że jest świetnym literackim portrecistą i potrafi dostrzec w pozornie błahych tematach punkty intrygujące i atrakcyjne dla czytelników. Uzupełniał swoimi tekstami plotki i fragmentaryczną wiedzę obiegową – w felietonach prezentował osoby o nietypowym hobby czy ciekawych umiejętnościach, przedstawicieli zawodów mało popularnych. Jawi się Olgierd Budrewicz jako poszukiwacz kuriozów, ale liczy się dla niego nie sensacja, co jest niestety zjawiskiem powszechnym dzisiaj, a wiadomość. Nie news z pierwszych stron gazet, a informacja o tym, co ciekawego i dobrego dzieje się za ścianą.
Olgierd Budrewicz potrafi przyciągnąć odbiorców do lektury. Wyrobił sobie charakterystyczny, lekko podbarwiony ironią styl, nie stroni od wstawek metatekstowych, lecz do przedmiotów swoich obserwacji podchodzi zawsze z szacunkiem (nierównoznacznym z atencją). Nie tworzy reklam postaci czy lokali, raczej filtruje przez dowcip wady i zalety konkretnych tematów. Informacje encyklopedyczne wplata do wywodów na zasadzie ciekawostki, teksty obudowuje często na anegdotach. Subiektywny komentarz oznacza w bedekerowych notkach specyficzne, nietypowe i przyciągające czytelników ujęcie zagadnienia.
Proponuje Budrewicz swoimi felietonami prywatną kronikę Warszawy. Trochę przypomina dokonania Jerzego Zaruby, chociaż jest o wiele bardziej uporządkowany (co nie znaczy, że nudny). Z pewnością nie pisze po to, by odnotować miejsca lub osiągnięcia mieszkańców – nadaje im natomiast barwę. Intuicyjnie wychwytuje zdarzenia czy elementy wystroju składające się na genius loci. W miejsce beznamiętnej i suchej relacji przedstawia teksty zaangażowane: walczy o uznanie dla zwyczajności, docenienie tego, co bliskie. W „Bedekerze warszawskim” odkrywa egzotykę odwiedzanych na co dzień lokali i przemierzanych wciąż ulic. Bezbłędnie wyłapuje to wszystko, co przyczynia się do oswojenia miasta, uczynienia go bliskim sobie. Na kartach jego przewodnika po stolicy ożywają orkiestry podwórzowe, kinoteatr, którego już nie ma, domy, ambasady i szyldy, klatki schodowe i gabinety stomatologiczne. Wiele felietonów doczekało się dopisków, akapitowych komentarzy powstałych po pół wieku od popełnienia tekstu – jak twierdzi sam autor „mój tekst sprzed lat teraz i mnie samego zaskakuje, budzi refleksje”. Budrewicz pozwala odbiorcom zanurzyć się w świecie, który już nie istnieje. W „Bedekerze 2” ożywia raz woźnego Uniwersytetu Warszawskiego, który to woźny przed egzaminami doucza studentów, wynalazcę, zbieracza starych zegarów czy rotmistrza. Kolekcjonerów anegdot ucieszą zapewne wypisy ze sztambucha Wandy Telakowskiej – ale smaczków i niezwykłości w opublikowanym przez Trio drugim wyborze felietonów znajdzie się dużo więcej.
Zastanawiam się, co magnetycznego jest w tekstach Budrewicza – i nie mam pojęcia. Może humor, kiedy trzeba złośliwy, ale równie często i dobrotliwy, pełen wyrozumiałości. Może język, który harmonijnie współistnieje z tematyką – jest wciąż blisko zwykłego czytelnika, rozumie jego potrzeby i troski. Może nadzieja na unieśmiertelnienie – mimo że niewielkie objętościowo, utwory Budrewicza mają ogromną siłę oddziaływania na czytelników. Na kartach bedekera ożywa Warszawa, jakiej dziś nie ma, ożywają też dawne marzenia i pomysły. Do tego w obecnym wydaniu dochodzą świetne ilustracje rysownika satyrycznego, Juliana Bohdanowicza. To apetyczna publikacja.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz