Cristiana Valentini: Niebieski. Ilustrowana historia koloru

Nasza Księgarnia, Warszawa 2024.

Wzornik

Hipnotyzująca jest ta książka i chociaż teoretycznie dla dzieci – satysfakcję z jej oglądania będą mieć odbiorcy w każdym wieku. Cristiana Valentini stawia bowiem na informowanie czytelników i na podawanie konkretów związanych z historią koloru, a nie na zabawy – w związku z tym „Niebieski. Ilustrowana historia koloru” to potężna dawka wiedzy, chociaż rozproszonej na podpisy pod obrazkami. Cristiana Valentini wybiera sobie przejście przez naturę i kulturę: nie może przecież przy opisywaniu koloru nie wyjaśnić, skąd bierze się kolor nieba albo wody – i o co chodzi z pochłanianiem światła o konkretnych długościach fal. Jednak znacznie bardziej interesuje ją podróż przez epoki – ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia w nich koloru niebieskiego albo różnych jego odcieni, powstawania barwników i tworzenia się symboliki poszczególnych kolorów. Zamyka książkę zestaw odcieni koloru niebieskiego – tych najbardziej popularnych: pojawi się tu ultramaryna, błękit egipski, błękit majański, błękit urzetowy, błękit kobaltowy, błękit pruski, błękit indygowy, a także nowe odcienie: IKB i YlnMn Blue – co pokazuje odbiorcom, jak bardzo temat ten jest aktualny i żywy. Autorka poszukuje niebieskiego w różnych momentach historycznych i w różnych kulturach: sprawdza, kiedy niebieski pojawiał się w malarstwie ściennym, kiedy barwił szkło, kiedy miał znaczenie w strojach – ale także, w jakich procesach powstawały barwniki. Sprawdza, czy świadomość niebieskiego istniała w niektórych kulturach i jakich słów używało się na jego opisanie, kiedy w grę wchodziły kamienie szlachetne i jak niebieski nabierał różnych znaczeń. Każda strona to oczywiście wielki graficzny popis – próba naśladowania stylu danej epoki albo przedstawienie szeregu ilustracji z nią związanych, żeby łatwiej było czytelnikom wyobrazić sobie, do czego autorka nawiązuje. Informacje w charakterze podpisów pod obrazkami pozwalają na łatwiejsze przyswajanie wiedzy, zapamiętywanie, ale i podkreślanie wybranych tematów.

Każda rozkładówka poza arcyciekawymi informacjami staje się także wyszukiwanką dla młodszych odbiorców – wystarczy poszukać akapitu pod tytułem „wytęż wzrok”, żeby znaleźć zagadkę związaną z motywami na danych stronach – tutaj można pobawić się w tropiciela i sprawdzić, czy rzeczywiście uda się rozwikłać wszystkie tajemnice. Ponieważ obrazki pełne są szczegółów, zadanie nie należy do prostych – zapewni zatem dzieciom sporo rozrywki i stanowić będzie bardzo przyjemną odskocznię od przeładowanych wiedzą notatek. Książkę ogląda się z przyjemnością – a zaspokajanie ciekawości na każdej rozkładówce to coś, co warto podkreślić. Niebieski staje się tu prawdziwym bohaterem – i źródłem licznych atrakcyjnych także dla starszych odbiorców komentarzy. Można prześledzić tę książkę, żeby poznać tajniki pracy artystów i żeby uświadomić sobie przemiany znaczeniowe niebieskiego w różnych jego odcieniach – to rodzaj tajnego klucza, który pozwoli inaczej spojrzeć na dzieła sztuki z przeszłości. „Niebieski” to książka, która może zainspirować do samodzielnej pracy twórczej – ale także do interpretowania i reinterpretowania znanych obrazów (które także – chociaż w wersji bardzo zminiaturyzowanej) mogą tu powrócić. Książka idealna dla wszystkich, którzy lubią porządkowanie danych.