Francoise Laurent: Miód

Harperkids, Warszawa 2023.

Praca

Kolejny tomik z serii Wiem, co jem w Akademii Mądrego Dziecka przynosi najmłodszym opowieść o pszczołach i ich działaniach. Nie ma tu zatem zwiedzania fabryk i miejsc, w których ludzie wytwarzają określone rodzaje jedzenia - Francoise Laurent zajmuje się przybliżaniem roli pożytecznych owadów. Człowiek liczy się tu bardzo mało: przy dokładaniu nadstawek do uli i przy wkładaniu ramek z miodem do miodarki. Może ewentualnie pomóc w ocalaniu pszczół - ale właściwie nie jest im potrzebny. Laurent przedstawia kolejne etapy działania pszczół, między innymi pokazuje hierarchię w ulu i zasady funkcjonowania pszczelej społeczności (ale pomija choćby taniec pszczół jako język, którym się porozumiewają: liczy się w pierwszej kolejności miód). Pszczoły zapylają rośliny i są potrzebne w ekosystemie, chodzi między innymi o to, żeby nauczyć dzieci szacunku do zapylaczy i wyczulić na krzywdę najmniejszych stworzeń. "Miód" przynosi jednak również opowieść o kolejnym przysmaku - być może lektura stanie się zachętą do spróbowania czegoś nowego, do eksperymentów kulinarnych i do testowania różnic między gatunkami miodu (także opisanymi skrótowo pod koniec tomiku) - ale nawet gdyby miała być tylko okazją do uważnego rozglądania się podczas spacerów, warto po nią sięgnąć.

"Miód" to opowieść nieco inna niż poprzednie tomiki w cyklu. Przede wszystkim jest tu więcej tekstu: na każdej rozkładówce pojawia się dłuższe, akapitowe wyjaśnienie jakiegoś elementu pszczelej codzienności. Jest tu coś do poczytania, część dzieci może być zaskoczona tak rozwiniętą narracją - w dalszym ciągu to książka obrazkowa, jednak wymaga bardziej rozbudowanych komentarzy. Nie ma obaw, że najmłodsi znudzą się tematem, bo praca pszczół przedstawiona została zajmująco. Do tego dochodzą bardzo zabawne i proste ilustracje. Pszczoły są tu komiksowe i zawadiackie, stworzone tak, by nawet kilkulatki mogły przerysowywać je do swoich prac. Nieskomplikowane kształty w połączeniu z zabawnymi minami bohaterek opowieści sprawiają, że dzieci z uwagą będą oglądać kolejne strony - i dzielić się z rodzicami swoimi odkryciami w ramach zdobywania wiedzy. Przekonają się też, jak wiele różni sztuczny miód - wytwarzany przez człowieka - od tego, co dają ludziom pszczoły. Oczywiście na wyobraźnię odbiorców wpływać też będą ciekawostki zamieszczone na ostatniej rozkładówce.

Pszczoły inspirują i rozbudzają ciekawość świata. Pozwalają na uczenie dzieci od najmłodszych lat postaw proekologicznych. Potrzebują ochrony i dzięki takim lekturom będzie można tworzyć świat im przyjazny. "Miód" to zatem nie tylko książka o jedzeniu - chociaż jako kontynuacja serii Wiem, co jem dobrze się sprawdza. Jest to lekturowa przygoda wielowątkowa i wielostronna, wartościowa i bardzo przydatna.

Francoise Laurent, Nicolas Gouny: Wiem, co jem! Chlebek

Harperkids, Warszawa 2022.

Pieczywo

Akademia Mądrego Dziecka pozwala najmłodszym zaspokoić ciekawość i przy okazji dostarcza lektur atrakcyjnych - edukacyjnych i rozrywkowych jednocześnie. "Wiem, co jem! Chlebek" to propozycja nie tylko dla małych niejadków. Francoise Laurent i Nicolas Gouny stworzyli opowieść kilkupłaszczyznową i pełną ciekawostek z różnych dziedzin. Maluchy dowiedzą się między innymi, jak dawniej wyglądała uprawa zboża (w jaki sposób rolnicy oddzielali ziarno od łodyg i jak ten proces upraszczają maszyny obecnie). Znajdzie się miejsce na przypomnienie o konieczności dbania o środowisko (zbyt duża ilość nawozów sztucznych nie sprzyja zwierzętom i roślinom, na szczęście istnieją ekologiczne alternatywy. Autorzy zabierają dzieci do fabryk: nowoczesnych młynów, w których przygotowuje się zboże tak, by uzyskać różne typy mąki. Następnym przystankiem na drodze jest piekarnia - i tutaj autorzy opowiadają o sposobie przyrządzania bochenków chleba. Co ciekawe, odnotowują także istnienie "punktów wypieku", w których przygotowuje się pieczywo z zamrożonego ciasta (to znowu miejsce na wskazanie mankamentów takiego rozwiązania, żeby dzieci dobrze wiedziały, z czym mają do czynienia). Pod koniec opowieści pojawiają się rodzaje pieczywa znane w różnych kręgach kulturowych, a także - drobne ciekawostki dotyczące wypieków. Porównywanie tego, co działo się z procesem przygotowywania pieczywa dawniej i dzisiaj stanowi dodatkowy smak lektury i sprawia, że autorzy zaskoczą odbiorców częścią wiadomości. Tomik ma przyciągać dzieci i zachęcać do odkrywania świata - a także do przyglądania się mniej popularnym w literaturze czwartej zawodom.

Ta publikacja została stworzona tak, by zaspokoić ciekawość najmłodszych i podsunąć im w miarę szczegółowe informacje na temat kolejnych poziomów przygotowywania pieczywa. Nie tylko krok po kroku wyjaśniają autorzy, jak dochodzi do powstania chleba - tłumaczą, co jest potrzebne do takiego procesu i ile pracy wymaga uprawa zboża i późniejsze jego przygotowanie. Jest tu naprawdę dużo detali, które przykują uwagę dzieci - bo w "Chlebku" nie tylko tekst odgrywa wielką rolę. Podzielony na niewielkie akapity daje się znacznie łatwiej przyswoić: ilustracje wręcz przenoszą najmłodszych do kolejnych miejsc pozwalających na przygotowanie wypieku. Przed dziećmi roztacza się tutaj wizję ciężkiej i bardzo satysfakcjonującej pracy: maluchy poznają to, co na co dzień ukryte, dowiadują się też rzeczy, które mogą potem zaobserwować przy posiłkach (na przykład - dlaczego pieczywo ma nacięcia na skórce). Niejadków taka książka może przekonać do spróbowania nowych smaków, dzieci zafascynowane opowieściami spod szyldu "jak to działa" znajdą również sporo dla siebie. Mało tego - tak przygotowana publikacja nie znudzi nawet rodziców, którzy będą towarzyszyć pociechom w lekturze. "Wiem, co jem! Chlebek" to kolorowy i zabawny tomik wypełniony wartościowymi treściami - może przydać się jako lektura do czytania przed snem albo jako pomoc w udzielaniu wyjaśnień dla ciekawych świata kilkulatków.