Alex Rovira, Francesc Miralles: Opowieści dla dzieci, które chcą być odważne

To tamto, Czarna Owca, Warszawa 2023.

Pouczenia

Trzecia książka z opowiadaniami dla dzieci - "Opowieści dla dzieci, które chcą być odważne" - to znowu zestaw historyjek nastawionych na morał i analiz, tak, żeby odbiorcy wiedzieli, jakie wnioski trzeba wyciągnąć z przedstawionych relacji. Alex Rovira i Francesc Miralles przyznają się do tego, że szukają inspiracji u różnych artystów - sięgają po narracje, które funkcjonują w dorosłej przestrzeni popfilozoficznej lub po prostu - w literaturze dla mas, nie dokonują żadnej selekcji - Antoine de Saint Exupery występuje tu obok Paula Coelho i nikomu raczej nie będzie to przeszkadzać, poeci, filozofowie, twórcy z różnych dziedzin mogą tu zaistnieć, pod warunkiem, że ich przesłania trafiają akurat w przeznaczenie tomiku. "Opowieści dla dzieci, które chcą być odważne" to zestaw prostych scenek nastawionych na pouczanie. Bohaterowie są tu prezentowani w sytuacjach, które już na pierwszy rzut oka wydają się oczywiste - nie chodzi o budowanie fabuł ani o zapoznawanie odbiorców z bohaterami - to opowiadania z tezą, wyraźną i dominującą. W narracjach nie dzieje się zatem wiele, chodzi wyłącznie o nakreślanie znaczenia konkretnych postaw. Jak wzbudzić w sobie odwagę, jak się nie poddawać, jak uruchamiać kreatywność do pokonywania problemów, jak przekuwać wady na zalety - ale też, do czego potrzebne są przeciwności losu. Każda historia to właśnie krążenie wokół ogólnego "dużego" tematu, abstrakcyjnego - ale chodzi o to, żeby dzieciom uświadamiać znaczenie kolejnych cech charakteru lub umiejętności przydatnych w budowaniu pewności siebie. Nie liczy się kształtowanie tekstów (dorośli, jeśli będą czytać swoim pociechom, w wielu opowiadaniach rozpoznają obiegowe historie), nikt nie dba tu o rozwijanie literackości i narracji - tu ważne jest wyłącznie prawienie morałów. Od czasu do czasu gdzieś przewija się forma bajki lub baśni - sceneria czy egzotyczni bohaterowie to wabik na odbiorców - ale tradycyjnych baśni tu wcale nie będzie, nikomu na tym nie zależy.

Żeby jednak nie zostawiać dzieci z puentami mówiącymi, jak żyć, autorzy decydują się na dodanie jeszcze komentarza poza opowiadaniem. Nie ufają do końca w moc przesłania (chociaż właściwie to jedyne, co definiuje historię), ale poza tym muszą przecież przyznać się do inspiracji. Naświetlają autorstwo pomysłu albo wręcz pochodzenie całej opowieści (którą na potrzeby tomiku przerobili) - żeby uniknąć oskarżeń o plagiat. Jest to wskazówka dla czytelników - jeśli akurat mieliby ochotę dowiedzieć się czegoś więcej lub sięgnąć do źródła relacji (to raczej do zainspirowanych dorosłych). Ale jest to też próba dodatkowego zaznaczenia, co w historii jest ważne - przypomnienia morału, utrwalenia go w odbiorcach. Każde opowiadanie jest o czymś innym, tytułowa odwaga jako wyznacznik tomiku jest tu celem - ale nie w poszczególnych obrazkach. Liczą się raczej sposoby na zyskanie świadomości własnych umiejętności, budowanie kreatywności i pewności siebie - które w konsekwencji zapewnią odwagę w działaniu. W związku z tym można uznać tomik za prowadzący do samorozwoju.