Agora, Warszawa 2023.
Sport
Agora konsekwentnie uzupełnia swoją biblioteczkę z biografiami wspinaczy, a kolejne tomy coraz mniej zahaczają o górskie szczyty, bardziej dotyczą życia w związku z górami. "Kurczab. Szpej, szpada i tajemnice" należy do właśnie takiej kategorii książek - Wojciech Fusek i Jerzy Porębski przywołują sylwetkę człowieka ważnego dla polskiej wspinaczki, ale często kojarzonego spoza taternictwa. Janusz Kurczab jest tu bohaterem właściwym - w odróżnieniu od wielu "górskich" opowieści o podbojach wspinaczy. Liczy się jego życie, a dopiero w drugiej kolejności wydarzenia ze zdobywania szczytów. W związku z tym po książkę sięgnąć mogą nie tylko fani gatunku i ci, którzy potrzebują dopowiedzenia do kolejnych sylwetek himalaistów, ale też zwykli odbiorcy - i autorom uda się zaintrygować obie grupy. "Kurczab" to tom dość obszerny, ale też Fusek i Porębski mają do przeanalizowania nie tylko sprawy związane z górami - bo chociaż Jano zasłynął jako kierownik wypraw, w jego życiu równie istotne były inne dyscypliny sportowe i na ich polu osiągał duże sukcesy.
W góry z bohaterem książki autorzy "wychodzą" rzadko: nie interesuje ich odtwarzanie etapów wspinaczki, chyba że podczas niej zdarzy się jakiś wypadek albo inny istotny dla historii fakt warty odnotowania (i zapewniający trochę adrenaliny). Kurczab funkcjonuje w tej wersji trochę na uboczu, zupełnie jakby nie chciał wysuwać się na pierwszy plan - ustępuje innym, kolegom lub uczniom. A przecież wielką wartość mają informacje o tym, jak kierował ekipami czy jaką filozofię wobec wyznaczania kolejnych rekordów wyznawał. Jano nie daje się ponieść magii gór, nie uzależnia się od wspinania, chociaż do zdobywania szczytów często wraca - ale góry nie są dla niego wszystkim, w związku z tym zupełnie inaczej prowadzona jest tu narracja. Znane z literatury górskiej obrazki tu przewijają się raczej dość rzadko, autorzy bardziej skupiają się na organizowaniu sobie zycia w trudnych czasach PRL-u. I tak przyglądają się temu, co przy biciu rekordów wspinaczkowych nie ma większego znaczenia - na przykład handlowi przy okazji wypraw. Do tego dochodzi też temat prywatności Jano - w odróżnieniu od "domowych" scenek z innych biografii, tutaj liczy się jedynie kwestia jego orientacji seksualnej (chociaż bez sensacyjności), ale nie przedstawia się jego partnerów: ci pozostają poza obszarem zainteresowania autorów - dzięki takiemu podejściu można uniknąć plotkarskich tonów i wybijania mniej istotnych zagadnień. Opowieść o Januszu Kurczabie to bardzo szeroka historia, obejmująca w dużym stopniu kontekst pozabiograficzny, rzeczywistość, w której Jano funkcjonował. I dzięki temu można poszerzyć grono odbiorców tomu. "Kurczab" to książka wydana w serii biografii wspinaczy - i pod tym względem nie zawiedzie, natomiast nie jest przeznaczona wyłącznie do czytania informacyjnego, sprawdza się jako lektura rozrywkowa. Warto po nią sięgnąć, także dlatego, żeby oderwać się od schematów realizowanych w tego typu publikacjach. W przypadku "Kurczaba" nie ma mowy o rutynie, co sprawia, że książka na długo może zagościć w świadomości czytelników.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz