Richard Adams: Wodnikowe Wzgórze

Kropka, Warszawa 2022.

Ucieczka

Jest "Wodnikowe Wzgórze" już powieścią klasyczną z działu literatury dla młodzieży - i powieścią bardzo nietypową, dla wymagających czytelników. To stworzona z rozmachem historia o świecie królików - a świat ten budowany jest od podstaw na bazie fantastyki i ludzkich doświadczeń. Króliki mają własny język, rozmawiają ze sobą i wyciągają wnioski z bieżących wydarzeń. Wiedzą, co im zagraża i od czego trzymać się z daleka. Miewają różne przeczucia, zgodnie z którymi starają się działać - kiedy ufają własnej intuicji, dobrze na tym wychodzą. Zresztą bunt i odejście od starych zwyczajów to punkt wyjścia dla wielu historii, nie inaczej jest i tym razem. Richard Adams stara się znaleźć tematy, które dla królików są aktualne i ważne, próbuje zrozumieć swoich bohaterów - ale poza tym najprostszym etapem przyglądania się zwierzętom wprowadza cały zestaw zaskoczeń, łącznie z wierzeniami czy kulturą. Buduje królikom całą alternatywną rzeczywistość i to dla odbiorców spora niespodzianka. Wypada to bowiem nad wyraz poważnie i zamienia się w narrację wielkoformatową. Przez pierwsze rozdziały "Wodnikowego Wzgórza" wejście w świat królików wydaje się trudne, autor stawia bowiem na drobne scenki, rezygnuje z relacjonowania przygód - wie, że musi dobrze przedstawić zasady panujące w tej krainie (i oswoić czytelników z różnymi charakterystycznymi dla bohaterów nazwami oraz definicjami - część znanych ludziom określeń zyskuje tu swoje królicze odpowiedniki i później, w dalszych partiach opowieści, nie będzie już wyjaśnień i komentarzy do tego, co zostało wprowadzone). Zajmuje się ocenianiem zastanej rzeczywistości królików, a także tłumaczy, dlaczego część z nich zdecydowała się porzucić królikarnię i wyruszyć w nieznane. Z tego biorą się później kolejne doświadczenia i przygody składające się na tę monumentalną jak na literaturę czwartą powieść.

Jest "Wodnikowe Wzgórze" klasyczną w duchu historią drogi, relacją, w której autor zajmuje się kontaktami interpersonalnymi i emocjami bohaterów na równi z dążeniem do uporządkowania sobie przez nich życia. W króliczym świecie dzieje się wiele, także w sferze duchowej, zresztą autor wybiera na motta kolejnych rozdziałów cytaty i źródła kompletnie niepasujące do rozrywkowej powieści. Udaje mu się zachować atmosferę podniosłości i nie zamęcza przy tym odbiorców - ale wymaga to sporego zaangażowania w akcję. Ta lektura nie wypada archaicznie: liczy sobie kilkadziesiąt lat i zdecydowanie wyróżnia się na rynku literackim, Pomysł na olbrzymią eskapadę małych zwierzątek zrealizowany z wyczuciem patosu i z lekkim humorem to dobra zachęta do czytania. "Wodnikowe Wzgórze" to książka, która zapewnia sporo przeżyć amatorom klasycznych powieści przygodowych i awanturniczych. Richard Adams buduje skomplikowaną intrygę i prezentuje bogaty zestaw charakterów, a wszystko to w literacko dopracowanej fabule. Sięga autor do sprawdzonych schematów, wzbogacając je o dane z codzienności królików i ich społeczności.