Judson Brewer: Wolny od lęku

Czarna Owca, Warszawa 2022.

Zmiana przyzwyczajeń

Dr Judson Brewer to lekarz psychiatra, który zajmuje się badaniem lęku i budowaniem programu pozwalającego odbiorcom na wyzbycie się ataków paniki. "Wolny od lęku" to dość obszerny poradnik, który opiera się na założeniu, że aby ułatwić sobie egzystencję i zlikwidować stany niepożądanego niepokoju, należy nauczyć swój organizm nowych nawyków - czyli zmienić przyzwyczajenia, zastąpić je innymi, mniej szkodliwymi dla psychiki i ciała. Autor jest przekonany, że udało mu się znaleźć metodę na wyeliminowanie lęku z życia - jednak w pewnym momencie dochodzi do wniosku, że jego odkrycia niekoniecznie przekładają się na umiejętność zastosowania całego programu przez odbiorców. Przygotowuje zatem na konieczne metamorfozy przez cierpliwe tłumaczenie podstaw. Między innymi wyjaśnia odbiorcom, dlaczego lęk może być zaraźliwy - jeśli przebywa się z osobą, która żyje w ciągłym niepokoju, można przejąć część poglądów i postaw - a usunięcie ich będzie trudne. Co najmniej tak trudne jak zrozumienie, że część psychosomatycznych reakcji może brać się bezpośrednio z nieuświadamianego lęku - o czym autor przekonał się na własnej skórze. Pochyla się Brewer nad reakcjami mózgu i nad znaczeniem nawyków w codziennym życiu, pokazuje, kiedy rutyna może stać się punktem wyzwalającym lęk. Wprowadza - żeby czytelnikom łatwiej było odnaleźć się w sytuacji - rodzaje wyzwalaczy, zachowań i wyników działań - rozpisuje na krótkie scenki i wyjaśnienia to, co związane z lękiem w codzienności. Naświetla przyczyny niepowodzeń w ujarzmianiu lęku i uczy, jak stopniowo wprowadzać zmiany, żeby wykształcić w sobie pożądane reakcje. Pomaga w określaniu potrzeb i w ocenianiu swoich działań. Wszystko ma prowadzić do przekonania odbiorców, że muszą oni poświęcić trochę czasu i energii, żeby rzeczywiście móc mówić o sukcesie i zmierzyć się ze swoimi problemami. Ale zamiast zestawu wskazówek i porad, Brewer woli podsuwać czytelnikom opowieści o zasadach działania umysłu - sporo tu teorii i komentarzy, które dopiero trzeba przenieść na doświadczenia. Dzięki temu, że trzeba bardziej zaangażować się w lekturę, żeby wyłuskać z niej niezbędne informacje i podpowiedzi, czytelnikom bardziej zapadnie w pamięć ta książka. Autor nie boi się, że przepadnie na rynku w zalewie poradników - ucieka od kioskowych publikacji, stara się dostarczać odbiorcom jak najwięcej wiadomości, trochę żeby uzasadnić swoje podejście do tematu lęku, trochę - żeby przekonać do skorzystania z tego programu naprawczego.

Wydawać by się mogło, że trudno ujednolicić temat lęków społeczeństwa, jednak Judson Brewer stara się pisać tak, by każdy odnalazł w doświadczeniach z tomu ślady własnych odczuć, raczej nie koncentruje się na konkretnych wydarzeniach a na mechanizmach i strukturach - dzięki temu trafi do szerszego grona czytelników, którzy zechcą być może skorzystać z tego pomysłu na pozbycie się lęków z codziennego życia. "Wolny od lęku" to obietnica łatwiejszej egzystencji, zredukowania problemów i zmartwień - i poprawienia stanu zdrowia.