sobota, 19 listopada 2022

Magda Jaros: Ty pieronie. Biografia Franciszka Pieczki

Rebis, Poznań 2022.

Pożegnanie

Magda Jaros nie proponuje odbiorcom biografii Franciszka Pieczki, zresztą od pierwszych stron tłumaczy, że trudno byłoby zrekonstruować pełną opowieść o życiu tego aktora, o czym przekonują ją wszyscy rozmówcy. Ale też wydaje się, że w sztywnych ramach biografii ta autorka nie czułaby się dobrze, za to przy budowaniu wielogłosowego wspomnienia całkiem nieźle się sprawdza. "Ty pieronie! Biografia Franciszka Pieczki" to zatem opowieść ludzi, którzy wybitnego aktora poznali i z którym pracowali - pełna ciepła i serdecznych słów. "Nie znam osoby, która by źle o Franku mówiła. I nie znam osoby, o której on mówiłby źle" - stwierdza Bogdan Kalus i te słowa są chyba najlepszym podsumowaniem całej publikacji. Magda Jaros nie znajdzie ani jednego skandalu, ani jednego tematu, który wzbudzałby skrajne emocje: wszyscy w relacjach podkreślają serdeczność i podziw. W efekcie powstaje pomnik, ale ponieważ Franciszka Pieczkę kochają całe pokolenia - to owa pomnikowość nie przeszkadza w lekturze. Wynoszenie na piedestał artysty, który nigdy się nie wywyższał, to naturalny odruch jako wyraz uwielbienia. Zatem Magda Jaros sprawdza, za co Pieczka był uwielbiany.

Role - zwłaszcza filmowe i serialowe (bo teatralne mniej przedostają się do zbiorowej wyobraźni) - stanowią tu jedynie punkt odniesienia dla narracji. Autorka przegląda je głównie po to, żeby sprawdzić, z kim o Pieczce warto porozmawiać. Szuka informacji w najbliższym otoczeniu, skupia się na sprawach zawodowych, ale nie zamierza dokonywać przeglądu filozofii grania. Owszem, zastanawia się nad tym, skąd wziął się fenomen Pieczki - i przeprowadza odbiorców przez najsłynniejsze kreacje aktora - ale wszystko to rozgrywa się na marginesie. Podobnie jak tematy prywatne: tutaj w ogóle rzadko Magda Jaros może dotrzeć do informacji, znajduje trochę miejsca dla rodziny, ale szanuje też fakt, że Franciszek Pieczka o swoich bliskich mówił niewiele - odtwarza to w książce. Odnotowuje domowe fakty z konieczności, woli jednak ostrożność w tej kwestii. I tak podsuwa czytelnikom opowieść o Pieczce utkaną z anegdot i drobnych wspomnień. Kiedy przytacza komentarze na temat kolejnych ról i miejsc, przedstawia też ludzi, którzy z Franciszkiem Pieczką pracowali i którzy chcieli się podzielić doświadczeniami oraz wspomnieniami. Przeskakuje w wywiady: zadaje aktorom i reżyserom pytania dotyczące współpracy, charakteru aktora, osobowości i w ten sposób próbuje dotrzeć do odpowiedzi na pytanie, dlaczego Franciszek Pieczka był człowiekiem kochanym przez ogół.

Oczywiście nie ma tu wspominania na smutno, co więcej: autorka namawia swoich rozmówców do dzielenia się zabawnymi anegdotami. Franciszek Pieczka potrafił skomentować każdą sytuację błyskotliwie i oryginalnie. Poczucie humoru podkreślają koledzy ze sceny - chociaż czasami trudno na poczekaniu przypomnieć sobie najlepsze wspólne przeżycia. "Ty pieronie" to książka, która łatwo podbije serca czytelników. Przygotowana bardziej reportażowo, nie ma tu pochylania się nad szczegółami życiorysu - Magda Jaros skupia się na tym, co dostępne i co układa się w dynamiczny portret. Opowiada o Pieczce, jakiego wszyscy - przynajmniej we własnym mniemaniu - znają i podziwiają. W tej wersji wprowadza aktora do kolejnych domów i kieruje się nie tylko do fanów.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz