bo.wiem, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2022.
Religia i kultura
Zaczyna się ta książka tak, że nawet jeśli ktoś nie byłby zainteresowany historią katedry Notre Dame, zaangażuje się w lekturę i później już nie odłoży tomu na półkę aż do końca rzeczowej i niezbyt rozbudowanej relacji. Agnes Poirier przedstawia bowiem - z wyczuleniem na detale - moment, który wszyscy pamiętają z doniesień medialnych, pożar w katedrze. Pożar, który błyskawicznie trafił do wszelkich serwisów informacyjnych i za sprawą zwykłych ludzi i ich amatorskich nagrań - do internetu. Autorka analizuje wydarzenia krok po kroku, opisuje, co działo się w pierwszych minutach katastrofy i jakie decyzje trzeba było na szybko podejmować, żeby uratować budowlę. Przedstawia dramatyczną walkę o ocalenie zabytku i naświetla momenty, które miały znaczenie symboliczne dla wierzących. Zajmuje się katedrą nie tylko w wymiarze architektonicznym, ale i duchowym. Pożar uświadamia, jak wiele można stracić: i nie chodzi tu wyłącznie o wyjątkowy budynek. Nic dziwnego, że służby podejmują rozmaite działania, żeby uratować jak najwięcej. Tymczasem także woda - i inne środki gaśnicze - mogą zaszkodzić przedmiotom znajdującym się w katedrze. Nie ma czasu na wybieranie mniejszego zła, liczy się każda sekunda.
Pożar Agnes Poirier opisuje z wyczuciem reporterskim. Sięga po sylwetki ludzi, którzy dowodzili akcją, pokazuje przepływ informacji i to, jak na wydarzenia reagowali ludzie (najpierw mieszkańcy Paryża, później - obserwatorzy z różnych miejsc na świecie). Jest tu dynamika, jest wyrazistość i jest nastawienie na sensację. Autorka potrafi zaangażować czytelników w emocje, jakie towarzyszyły bezpośrednim świadkom wydarzenia, pisze z wyczuciem i sprawia, że katedra staje się bliska wszystkim bez wyjątku. Dopiero kiedy zakończy się walka o ocalenie Notre Dame, może cofnąć się do przeszłości i zacząć stopniowo wyjaśniać, dlaczego to miejsce odgrywa tak ważną rolę nie tylko w zeświecczonej Francji. Istnienie Notre Dame w sztuce, znaczenie dla architektury, sam proces budowania i wizjonerskie pomysły projektanta - to wszystko znajdzie tu swoje miejsce. Kiedy już podstawy zostaną wytłumaczone, autorka przechodzi do opowieści o tym, czego świadkami były ściany Notre Dame - ujmuje specjalne momenty historyczne. Dzięki temu może przynajmniej odrobinę naświetlić wyjątkowość katedry. Nie pomija nawet tematów kontrowersyjnych - zwłaszcza gdy szerokim strumieniem od państwa i od zwykłych ludzi płyną pieniądze na renowację katedry - i to niejeden raz. Pojawia się temat roli wiary i znaczenia symboli - nagle okazuje się, że społeczeństwo, teoretycznie odrzucające już religię, w chwilach zagrożenia wraca do motywów duchowych, bez odwoływania się do racjonalizmu. Notre Dame najlepiej podkreśla skrajności, a poza tym działa na wyobraźnię. "Notre Dame. Serce Paryża, dusza Francji" to książka, w której mieści się zestaw podstawowych danych na temat powstawania i historii Notre Dame - ale autorce udaje się też zasygnalizować podejście ludzi, tych, dla których największą wartość mają zabytki i symbole. Co ciekawe, Agnes Poirier wykorzystuje tu dwa różne tony: na początku stawia na reportaż, później rezygnuje z fabularyzowania opowieści, na rzecz przytaczania zdobytych informacji jak najbardziej esencjonalnie i dokładnie. Dzięki temu lektura spodoba się różnym grupom odbiorców.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz