Adam Umiastowski: Dokąd zmierza czarna wieża. Jak wygrać w szachy z całym światem?

Prószyński i S-ka, Warszawa 2021.

Lekcja gry

Jeśli ktoś chciałby udoskonalić umiejętności gry w szachy, może skorzystać z podręcznika przygotowanego przez Adama Umiastowskiego, "Dokąd zmierza czarna wieża. Jak wygrać w szachy z całym światem". To książka teoretycznie przygotowana dla dzieci i młodzieży, ale również dorośli grywający amatorsko będą mogli z niej skorzystać. Autor stawia na dokładność i usystematyzowanie wiedzy. Proponuje szereg rozdziałów, które pozwalają zrozumieć, o co chodzi w grze w szachy, ale też - jak odnosić sukcesy czy jak wyglądały historyczne rozgrywki. Za każdym razem autor stosuje czytelny układ. Zaczyna od komentarza tekstowego, niezbyt długiego i wypełnionego wskazówkami, definicjami i uwagami. Zapewnia zatem podstawy i umiejętności w dziedzinie nazewnictwa. Zdarza się, że część tych danych przenosi również do wniosków, czyli do krótkich zakończeń każdego rozdziału. Zasadniczą częścią każdej partii jest tutaj jednak przejście do schematów. Umiastowski prezentuje układy figur na planszy (każdy przykład opatrzony jest osobną szachownicą. Zapewnia symboliczny zapis kolejnych ruchów, ale też krótkie tekstowe omówienie (często jednoakapitowe - jeśli są konieczne dodatkowe wyjaśnienia albo oceny). Podsuwa podpowiedzi, tłumaczy, kiedy dany ruch jest najbardziej sensowny, albo jaka reakcja powinna być zastosowana w odpowiedzi na konkretne zagranie przeciwnika. Cała reszta należeć będzie już do odbiorców: to oni powinni przeanalizować kolejne przykłady i wydobyć z nich strategie najlepsze dla siebie, a następnie ćwiczyć je już w rozegraniach. Adam Umiastowski bardzo dobrze przygotowuje do takich działań, zachęca też do szlifowania umiejętności. Przedstawia między innymi mistrzowskie zagrania, zestawy debiutów, ale i przydatne sztuczki. Jest tu mnóstwo danych - a Umiastowski pamięta, że do jego książki sięgnąć mogą nie tylko ci, którzy już grają, ale też ci, którzy chcieliby się szachów nauczyć. Wspomaga w procesie edukacji, ale kieruje się raczej do zdeterminowanych, tych, którzy faktycznie chcą poprawić technikę - tom wymaga sporo pracy od użytkowników. "Dokąd zmierza czarna wieża" to książka bardzo rozbudowana: na pewno zajmie odbiorców na bardzo długo, a do części informacji czytelnicy będą wielokrotnie wracać. Autor zamierza zarazić miłością do szachów, a jednocześnie unika popularyzatorskiego tonu - stawia na rzeczowe wskazówki i na komentarze, które można od razu przetestować. Nie nadaje się na zwyczajną lekturę - Umiastowski unika zbędnych słów, nie zależy mu na tworzeniu literackich wywodów: wszystko ma prowadzić do szachownicy i do jak najszybszego przejścia od teorii do praktyki. Sama teoria nie zmęczy: ci, którzy są nieco bardziej w szachach zaawansowani, będą mogli od razu przejść do odpowiednich rozdziałów, autor wybiera przejrzystą nawigację. Dba o to, żeby zafunkcjonowały w książce podstawy - na wszelki wypadek, gdyby trafił tu jakiś laik potrzebujący przewodnika po świecie szachów. Ale nie poprzestaje na tym, co oczywiste - prowadzi odbiorców znacznie dalej.