Michael Booth: Japonia, Chiny i Korea. O ludziach skłóconych na śmierć i życie

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2021.

Daleki Wschód

"Japonia, Chiny i Korea. O ludziach skłóconych na śmierć i życie" to najnowsza książka, w której Michael Booth stara się przybliżyć mentalność i kulturowy portret ludzi z Dalekiego Wschodu. Nie będzie jednak zarzucać odbiorców danymi z podręczników i informacjami, do których stosunkowo łatwo jest dotrzeć. Pozostawia na boku analizy polityczne, chociaż czasami musi do nich powrócić, albo sięgnąć do historii, żeby pokazać źródło problemu - wyłapuje motywy, które nie pozwalają na budowanie porozumienia, albo które zwłaszcza w starszych pokoleniach wywołują wciąż jeszcze żywe emocje. Używa stereotypów, żeby nakreślić sytuację, albo spotyka się z ludźmi i rozmawia z nimi, wyciągając zwierzenia. Wiadomo, że w reportażowych fragmentach trudno mu będzie o zdobycie informacji o randze międzypaństwowej - ale radzi sobie z tym przez zmianę perspektywy i przez przechodzenie do własnych obserwacji. Wyciąga wnioski, podróżuje i wciąż szuka odpowiedzi na nurtujące go pytania. Przy okazji może pokazać odbiorcom specyfikę życia w poszczególnych krajach - nie zawsze ważne są sprawy wagi narodowej, czasami to pozorne detale (na przykład metalowe pałeczki w Korei). Pozwala na pewno wyznaczyć obszary zainteresowań i zaintrygować konkretnymi spostrzeżeniami. Zachęca tą książką do zgłębiania wiadomości na temat różnych państw - pokazuje, że każde z nich ma swoje tajemnice i elementy, które mogą kusić albo odpychać. "Japonia, Chiny i Korea" to oczywiście tom złożony z opowieści wybiórczych: autor sam decyduje, jakim zagadnieniom przyjrzy się bliżej i dlaczego - podsuwa czytelnikom raz informacje na temat życia w dalekim kraju, raz - sprawy związane z polityką społeczną. Wie doskonale, że najlepiej będzie odbiorców zachęcić do czytania obrazkami rodzajowymi, zwyczajnymi scenkami z codzienności (a przynajmniej - sprawami na wyciągnięcie ręki). Jednak nie zawsze może oderwać się od bardziej skomplikowanych wyjaśnień i przechodzić do przyziemności. Jednocześnie wynajduje zagadnienia, które przez swoją egzotykę mogą funkcjonować jako wabiki na odbiorców. "Japonia, Chiny i Korea" to tom, który na pewno nie pozwala dogłębnie poznać specyfiki życia w krajach azjatyckich - oraz relacji między tymi państwami - ale sygnalizuje ciekawostki obyczajowe i kulturowe. To książka, po którą sięga się dla formy. Krótkie i treściwe reportaże pozwalają dowiedzieć się czegoś, ale też dobrze się bawić podczas lektury. Michael Booth wcale nie musi przesycać tomu wiadomościami: dobrze wyważa proporcje, radzi sobie z umotywowaniem kolejnych tekstów, ale też z wyrazistymi puentami. Zawsze odwołuje się do obserwacji z zewnątrz, dzięki czemu może uwypuklać zjawiska nietypowe z perspektywy kogoś, kto nie jest zaangażowany emocjonalnie i może zdobyć się na większy obiektywizm. Nie boi się jednak wyrażać własnego zdania: jeśli z czymś się nie zgadza, potrafi używać ironii i sięgać po rozwiązania dalekie od życzliwego zainteresowania. Dzięki temu tom "Japonia, Chiny i Korea" staje się jeszcze ciekawszy dla czytelników.