Agnieszka Jucewicz, Tomasz Kwaśniewski: Niepewność. Rozmowy o strachu i o nadziei

Agora, Warszawa 2020.

Pandemia

„Niepewność. Rozmowy o strachu i o nadziei” to publikacja przygotowywana w czasie „narodowej kwarantanny” (wyjątkiem są cztery teksty – rozmowy przeprowadzone przed koronawirusem, ale idealnie wpasowujące się w klimat i przesłania całości). Agnieszka Jucewicz oraz Tomasz Kwaśniewski kierują się do zwykłych czytelników, którzy szukają pocieszenia albo chcą się dowiedzieć, jaki patent na nieuleganie społecznym lękom mają psychologowie czy psychiatrzy, psychoterapeuci i specjaliści od etyki. Próbują znaleźć rozwiązania na czas kryzysu, zbudować poczucie wspólnoty – bo w końcu na pandemię ludzie reagują różnie. Wyjaśniają – dzięki wiedzy interlokutorów – skąd biorą się bzdurne teorie spiskowe (zwłaszcza te o negowaniu istnienia koronawirusa). Analizują zatem postawy ludzi i wskazują możliwe drogi postępowania. Każdy podejmuje inny motyw, chociaż wszyscy spotykają się w temacie odizolowania, troski o bliskich czy w ogóle – roli innych ludzi w satysfakcjonującym życiu. Jucewicz i Kwaśniewski usiłują zdefiniować pandemię, zapewnić czytelnikom punkt odniesienia – to pierwsze próby zarejestrowania obserwacji i wniosków na temat koronawirusa – z perspektywy filozoficznej. Ta publikacja została przygotowana nie tylko dla miłośników niespiesznych narracji, ale i dla tych, którzy potrzebują przewodnika, objaśniania zjawisk zachodzących w tym momencie.

Są tu rozmowy, przez które przewija się kwestia śmierci i umierania – jednak nie po to, by straszyć odbiorców, a po to, by przywrócić w dialogu społecznym refleksję, którą zagłuszają lub uniemożliwiają na co dzień media. Specjaliści podpowiadają, gdzie szukać pocieszenia i jaką postawę przyjąć, żeby nie pogrążać się w minorowych nastrojach. Mówią o tym, w jaki sposób zamknięcie w domach wpłynęło na psychikę ludzi, kiedy home office przestaje być najlepszym wyborem, a także – co zrobić, gdy rodzice z grupy ryzyka grają na emocjach swoich dorosłych dzieci i żądają kontaktu na przekór zdrowemu rozsądkowi. Tematy czasami zmieniają się w zależności od sytuacji w kraju – kolejne miesiące niejako wyzwalają nowe zagadnienia do poruszenia. Agnieszka Jucewicz i Tomasz Kwaśniewski zastanawiają się razem ze swoimi rozmówcami, co w czasach pandemii robić dla siebie i co robić dla innych. Unikają tonów paniki, raczej starają się na spokojnie wytłumaczyć, jak w całym zamieszaniu zadbać o zdrową psychikę.

„Niepewność” poza zestawem przydatnych w przyszłości notatek – ocen i komentarzy – już teraz jest lekturą, która bardzo się sprawdzi. Wycisza, pozwala z dystansem spojrzeć na to, co się dzieje – i przeanalizować rozmaite scenariusze. Autorzy uciekają od ostrych dyskusji, nie chodzi im o konfrontowanie różnych opinii, a o wypracowanie najlepszych sposobów na wewnętrzny spokój. Przyda się taka rozbita na wiele ciekawych głosów opowieść nie tylko w chwili, gdy nie da się przewidzieć, jak rozwinie się pandemia. „Niepewność” to książka, która pokazuje mechanizmy ludzkich zachowań w chwili potężnego wyzwania. Tutaj dodatkową atrakcją jest fakt, że z dala od języka panującego w medialnych serwisach informacyjnych, bez podpierania się sensacyjnością i propagandą, można spokojnie zastanowić się nad społecznymi konsekwencjami pewnych rozwiązań.