Dwie Siostry, Warszawa 2019.
Świat bez słów
Wiele się dzisiaj mówi o różnych rodzajach niepełnosprawności i o odmienności, na rozmaite sposoby oswaja dzieci z takim tematem. Rasa Jančiauskaitė proponuje bardzo ważną – i ciekawie przygotowaną – publikację, która porusza temat ludzi głuchych oraz ich języka. „Powiedz to w mig” to picture book ze sporą dawką informacji – tak, by dzieci mogły oswoić się z tematem, a nawet zainteresować nim na szerszą skalę (i poćwiczyć kilka słów w języku migowym dzięki prostemu słowniczkowi!). W tomiku pojawia się kilka postaci, które wypowiadają się na temat życia wśród niesłyszących i nie odnoszą się do ograniczeń, a do możliwości, jakie otwiera przed nimi język. Wszyscy rozmówcy autorki będący jednocześnie inspiracjami są członkami Litewskiego Stowarzyszenia Głuchych. Bardzo krótko opowiadają o swoim stosunku do słyszących, a i o rzeczach, o których słyszący nie mają pojęcia (dowcip o krowie wzbudzi sporą ciekawość). O takich zaletach języka migowego, o jakich mówią członkowie Litewskiego Stowarzyszenia Głuchych, odbiorcy tej publikacji nigdy nie słyszeli (nomen omen), a to może sprawić, że otworzą się na innych i spróbują dowiedzieć czegoś więcej.
Rasa Jančiauskaitė między wypowiedziami wprowadza dodatkowe informacje – już bardziej rzeczowe niż anegdotyczne – dotyczące języka migowego. Kieruje się do czytelników, którzy nie mieli jeszcze okazji zetknąć się z tym językiem, tłumaczy zatem absolutne podstawy: że to jak język obcy, że w różnych krajach miga się inaczej (pokazuje to obrazkowe porównanie słowa „noc” w migowych językach litewskim, amerykańskim i polskim), że słyszący mogą nauczyć się migać, a głusi – mówić (choć to drugie wymaga wielu lat żmudnej pracy), że głuchota nie jest dziedziczna, a także – jakie szanse na edukację mają głuche dzieci. Autorka pisze tak, by rozwiać wątpliwości małych odbiorców i odpowiedzieć na najbardziej narzucające się pytania kilkulatków, uniknąć nieporozumień, ale też zaintrygować. Przełamuje bariery, opowiada o niepełnosprawności, która w takim ujęciu wcale nie wypada jak ograniczenie. Projekt tej książki zresztą całkiem słusznie zdobył główną nagrodę jury Wydawnictwa Dwie Siostry oraz wyróżnienie jury międzynarodowego w konkursie Jasnowidze (edycja 2016/2017): na docenienie w pełni zasługuje, prawdopodobnie to nie koniec nagród.
Chociaż „Powiedz to w mig” to książka obrazkowa, ilustracje są raczej popisem graficznym autorki niż próbą przyciągnięcia dzieci do książki. Jak to często bywa w podobnych przypadkach – gdy przesłanie i treść są ważniejsze niż ilustracje – stawia Rasa Jančiauskaitė na charakterystyczność. Proponuje bohaterów o ptasich dziobach albo upraszczane ludzkie sylwetki z powiększonymi do granic możliwości dłońmi. Stosuje ruch i symbole, ogranicza liczbę używanych kolorów, a w teksturze rysunków ważne są ślady kredek – tak, by obrazki imitowały dziecięce gryzmoły. Ilustracje są tu bardzo znaczące, kiedy przegląda się tomik – rzuca się w oczy ich ekspresja. Autorka pokazuje świat pozbawiony dźwięków, ale niepozbawiony życia i kontaktów ze słyszącymi, ta lektura będzie więc dla dzieci cennym doświadczeniem i okazją do poznawania otoczenia.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz