Iwona Chmielewska: Dwoje ludzi

Media Rodzina, Poznań 2014.

Bliskość

W swoich picturebookach Iwona Chmielewska łączy formę zaczerpniętą z literatury czwartej i treść złożoną z rozmaitych poetyckich metafor. Tym samym otwiera różne poziomy interpretacji tekstu i znacznie poszerza krąg odbiorców swoich książeczek – każdy wydobędzie z nich inne znaczenia i przesłania, a do tego zwróci uwagę na inne pomysły. Tu nie da się wskazać najlepszych i najmniej celnych skojarzeń, bo wszystko uruchamiać się będzie dopiero w procesie odbioru, w zestawieniu z doświadczeniami i wrażliwością czytelników. A Iwona Chmielewska dzięki poetyckiej wyobraźni zaistnieć może również za granicą – ta autorka często zresztą przedstawia na polskim rynku wydawniczym tytuły sprawdzone najpierw w innych krajach. Jej pomysły są ponadczasowe, a i ponadkulturowe, więc lektura staje się jeszcze bardziej atrakcyjna.

„Dwoje ludzi” to książka o miłości, o byciu razem i potrzebie bliskości drugiego człowieka – ale nie zawiera konwencjonalnej historii utrzymanej w rytmie bajki. To zestaw spostrzeżeń, które mogą pomóc w odpowiedzi na pytanie, dlaczego dwoje ludzi nie zawsze potrafi być razem, choć tego chce – i na czym właściwie polega miłość. U Iwony Chmielewskiej kolejne wskazówki odczytuje się tym razem z obrazowych porównań. Dwoje ludzi może być jak dwa koła w rowerze, dwie okładki książki, dwa kolory, jak kwiat i łodyga, dwa zegary lub dwie ściany w jednym domu. Każda rozkładówka przynosi tu nowe porównanie i krótkie, z reguły jedno- lub dwuzdaniowe rozwinięcie myśli, które sprawia, że dla czytelników staje się jasny sens zestawienia miłości i przedmiotów codziennego użytku. Autorka nie ujednolica związków – wszystkie przykłady mają tylko jedną cechę wspólną: mówią o dwojgu ludzi i relacjach między nimi. A te relacje są bardzo różne – czasem polegają na współistnieniu, czasem na wsparciu i pomocy, bywa, że ludzie utrudniają sobie wzajemnie egzystencję, doprowadzają do cierpień lub tak uzależniają się od siebie, że nie mogą bez siebie żyć. Razem dokonują rzeczy niemożliwych, lub istnieją obok siebie i nie potrafią być razem. Chmielewska z każdą stroną przynosi nowe powody do zastanowienia nad istotą interpersonalnych kontaktów w prawdziwym związku. Dlatego też jej książka ma wiele zastosowań, a i wiele grup czytelników.

Dzieciom „Dwoje ludzi” pokaże w obrazowy sposób, jak skomplikowane mogą być uczucia. Dla dorosłych będzie to poetycka podróż w głąb siebie i próba odnalezienia sensu w budowaniu trwałych związków. W bezimiennych postaciach każdy znajdzie echa innych przeżyć – nawet jeśli nie własnych, to bliskich przez intensywność zamkniętych w metaforach emocji. Iwona Chmielewska stawia na prosty język i zdania pozbawione nienaturalności. Abstrakcje – to jest ludzkie uczucia – stara się przybliżyć dzięki konkretom, celowo odwołuje się do znanych wszystkim elementów, nadając im symboliczne wartości. Dzięki temu również najmłodsi nie będą mieć problemu z rozszyfrowaniem przesłań. Ale proste rozwiązania mają też spore znaczenie dla dorosłych odbiorców – ci z pewnością docenią liryzm opowieści i trafność poszczególnych obserwacji. „Dwoje ludzi” to nietypowe studium miłości oraz portrety bliskości – wzbogacone jeszcze o oryginalne grafiki Iwony Chmielewskiej. Również w ilustracjach autorka chętnie sięga po symbole, pojedyncze motywy i kształty, które dopowiadają znaczenia tekstu, a to będzie przydatne zwłaszcza dla najmłodszych. „Dwoje ludzi” to popis poezji i grafiki, połączenie ważnego tematu z liryczną realizacją i przemawiającymi do wyobraźni rysunkami.