Sara Manning Peskin: Zbuntowany mózg

Rebis, Poznań 2023.

Pojedyncze komórki

Sara Manning Peskin to autorka, która zajmuje się neurologią - nie tylko prowadzi praktykę lekarską, ale potrafi też popularyzować wiedzę z tej dziedziny. Dzięki niej "Zbuntowany mózg" będzie się czytać niemal jak książkę sensacyjną - a przecież to jedynie przegląd kilku przypadków, sytuacji, w których o pozornym szaleństwie lub chorobach psychicznych ludzi decydowały drobiazgi: minimalna mutacja w kodzie DNA czy cząsteczka, która pojawiła się w mózgu i niekoniecznie zachowywała zgodnie ze swoim przeznaczeniem. "Zbuntowany mózg" to opowieść o tym, jak niewiele dzieli każdego człowieka od ekstremalnej choroby, niekoniecznie dzisiaj już zbadanej i znanej lekarzom. Pojawiają się tutaj dziedziczne schorzenia, które odbiorcy z pewnością już kojarzą - choroba Alzheimera, choroba Creutzfeldta-Jacoba - ale i takie, które zadziwiają, jak umysł, który pozostaje zamknięty w świecie oglądanego serialu i nieprzyswajający bodźców z rzeczywistości, przypadki, które dopiero przyczynią się do nowych odkryć w dziedzinie medycyny. Mnóstwo tu oczywiście dramatycznej walki o przetrwanie - czasami w działaniu tych bezpośrednio zagrożonych, innym razem w akcjach podejmowanych przez najbliższych, którzy siłą rzeczy zamieniają się w ekspertów od nietypowych zachowań.

Autorka wybiera styl, który jest już na rynku literatury chorobowej i popularnonaukowych reportaży medycznych znany. Każdy rozdział to analiza jednego przypadku, szerzej - jednego tematu, który zostaje opisany przez pryzmat chorej osoby, ale też samych odkryć w dziedzinie medycyny. Sara Manning Peskin stara się, żeby odbiorcy zaangażowali się w sprawy jej bohaterów - pokazuje ich zwyczajność, nadzieje i marzenia, by po chwili doprowadzić do przełomu i nakreślić zmianę egzystencji, zwykle - bardzo radykalną. Później chodzi już o spostrzeżenia medyków, którzy są w stanie wykorzystać posiadaną wiedzę albo wysnuć wnioski na temat obserwowanych wypadków. Liczy się tutaj działanie pojedynczych komórek, które w mózgu zaczynają się buntować i zachowywać niezgodnie z pierwotnymi założeniami. Czasami autorka cofa się w czasie, żeby pojąć, jak doszło do ważnych odkryć, przedstawia - poza chorymi - lekarzy i uczonych, dzięki którym wiadomo, jak leczyć i to jest etap równie ciekawy jak samo kibicowanie chorym w drodze do normalności.

Przyglądanie się cudzemu nieszczęściu łączy się tutaj bezpośrednio z zaspokajaniem ciekawości: im dziwniejsza sytuacja, im większe wyzwanie dla medyków i badaczy, tym lepiej dla lektury. Sara Manning Peskin sprawia, że kolejne opowieści jawią się jak dobra literatura. Przy okazji przybliża odbiorcom informacje na temat mózgu - przywołuje kolejne odkrycia, nie tylko finalne rozwiązania, ale też drogę do nich. Będzie budzić w czytelnikach grozę i zainteresowanie: część chorób mózgu to schorzenia, którymi można się zarazić, część jest dziedziczna, a przyczyna części nie została jeszcze wyjaśniona. Chociaż zatem niektórzy po prześledzeniu historii medycznych w rodzinie, wśród przodków, mogą przebadać się i poznać prawdopodobieństwo wystąpienia groźnej choroby w przyszłości, niektóre pozostaną niewiadomą jeszcze przez jakiś czas. "Zbuntowany mózg" to książka niewielka, chciałoby się, żeby opowieści było znacznie więcej. Sara Manning Peskin wie, jak zaintrygować i zaprosić do swojej codzienności przez niezwykłość.