Clive Gifford: Wynalazki roślin

Harperkids, Warszawa 2023.

Odkrycia

Niektóre pomysły inżynierów i wynalazców już wcześniej istniały, wystarczyło tylko je odkryć - funkcjonowały w świecie przyrody i pozwalały na przezwyciężenie rozmaitych komplikacji. Clive Gifford postanawia zebrać w jedno inspiracje dla uczonych - wywodzące się bezpośrednio od roślin. "Wynalazki roślin" to rozpisana na wiele głosów prosta i edukacyjna opowieść nie tylko dla ciekawych świata najmłodszych. Każda rozkładówka to opowieść o innej roślinie - rozbita na pojedyncze akapity w formie podpisów pod obrazkami (czyli wybrany został styl picture booka, który doskonale sprawdza się do przemycania naukowych ciekawostek i jednocześnie nie odstrasza dzieci komplikacjami lekturowymi). Każda roślina ma jakieś interesujące - także z perspektywy dzieci, ale przede wszystkim - wynalazców - cechy charakterystyczne, dziwne, albo kompletnie niezwyczajne. Pojawiają się tu w jakiś sposób rozsławione rośliny, ale też takie, o których niewielu ludzi słyszało. Nagle okazuje się, że przyroda ma całkiem sporo rozwiązań, które warte są uwagi i przeniesienia do świata ludzkich konstrukcji - a na pewno może podpowiadać sposoby działania i projektowania.

Niektóre rośliny podsuwają pomysły na budynki i mosty, umożliwiają pokonanie pułapek, dzięki konstrukcjom na poziomie komórkowym dają szansę na poprawianie projektów inżynierskich albo tworzenie ich od początku już z ominięciem możliwych przykrych niespodzianek. Kiedy da się bezpośrednio przełożyć zaobserwowane u roślin struktury na budowle - inspiracje przemawiają do wyobraźni. Ale znacznie częściej pojawiają się podpowiedzi wymagające opracowania. Rośliny, które przemieszczają się dzięki energii pochodzącej z wiatru, mogą stać się podstawą projektu łazików marsjańskich. Inne pozwalają na wypracowanie alternatywnych, ekologicznych materiałów potrzebnych do budowania. Rośliny mogą zastępować lekarstwa (albo pomagają w ich wynalezieniu), pokazują, jak oszczędzać energię... mnóstwo różnych pomysłów pojawia się w tej książce. Clive Gifford wybiera bardzo atrakcyjne podpowiedzi i wskazówki, sugerując dzieciom, że warto uważnie obserwować otoczenie podczas spacerów - i być może wyszukiwać kolejne roślinne dzieła ważne dla ludzkości. W ten sposób działa na wyobraźnię, ale też pogłębia wiedzę dzieci. Uczy szacunku do przyrody i wypracowuje postawy proekologiczne - w końcu nie można dłużej ignorować roślin, jeśli są one mądrzejsze niż wielu ludzi.

Każda opowieść została rozbita na kilka akapitów: krótkie przedstawienie rośliny łączy się z wymienianiem obszarów, w których jest ona pomocna dla ludzi. To szansa nie tylko na zapoznawanie się z co bardziej wyrazistymi okazami przyrody, ale też z oryginalnymi i ciekawymi miejscami na świecie. Nieoczekiwane powiązania spowodują, że łatwiej będzie zapamiętać ciekawostki. Bardzo udana jest ta publikacja, a ilustracje, które proponuje Gosia Herba, przyciągną najmłodszych fanów lektur. Tej książki nie trzeba czytać strona po stronie, można odkrywać w niej przypadkowe tematy i wracać w wolnych chwilach - "Wynalazki roślin" to coś, co będzie inspirować dzieci i pokaże im bogactwo świata przyrody.