Meg Mason: Smutek i rozkosz

Znak, Kraków 2022.

Niedopasowanie

Po Sally Rooney nadchodzi moda na opowieści o ludziach, którzy nie mieszczą się w społecznych standardach - ale bardzo chcieliby się dopasować i nauczyć się funkcjonowania w zwyczajnym - przynajmniej z pozoru - świecie. "Smutek i rozkosz" Meg Mason to kolejna psychologiczna obyczajówka, w której ktoś próbuje realizować cudze marzenia i w efekcie nie może znaleźć recepty na własne szczęście. Sytuacja Marthy jest jednak nie do pozazdroszczenia. To bohaterka, która boryka się z problemami psychicznymi - szuka pomocy u specjalistów, jednak nikt nie jest w stanie właściwie jej zdiagnozować, co oznacza, że kobieta męczy się ze sobą i nie ma szans na normalność w takim ujęciu, o jakim marzyła. Dolegliwości psychosomatyczne skutecznie odwracają uwagę od wartościowych osiągnięć, odbierają ochotę do życia i do decydowania o sobie. Nic dziwnego, że Martha wpada w nieudane małżeństwo. Jednak kiedy wychodzi za mąż po raz drugi, za swojego przyjaciela z dzieciństwa, także nie może się odnaleźć. Patrick kocha się w niej skrycie od zawsze, potrafi zatem znosić wszelkie wahania nastroju i dziwactwa, które innych by odstraszyły. Zna największe bolączki Marthy i wie, jak ukoić jej lęki. Jednak w pewnym momencie i jego cierpliwość się kończy.

Meg Mason nie ufa odbiorczyniom, przynajmniej nie na tyle, żeby na początku zdradzić im przyczynę największych dylematów Marthy. Zwodzi je i prowadzi za pozorami tworzonymi przez bohaterkę na rzecz innych. Z czasem wyłania się z opowieści temat niespełnionego macierzyństwa. Co dziwne, to właśnie ta kwestia ma definiować bohaterkę. Martha długo utrzymuje, że nie ma zamiaru mieć dzieci - ale Meg Mason szuka przyczyny takiego zachowania, zupełnie jakby kobieta nie mogła sama i bez zewnętrznych powodów zdecydować, że nie chce się rozmnażać. W ten sposób trochę zniechęca autorka do opowieści czytelniczki, które nie potrzebują dzieci do własnego szczęścia. Martha przez długi czas wydaje się być wolna od stereotypów, jednak w pewnej chwili autorka zmusza ją do wpisania się w schemat najbardziej boleśnie.

"Smutek i rozkosz" to powieść, w której można przyjrzeć się zwyczajnemu-niezwyczajnemu życiu postaci, która nie pasuje do otoczenia. Meg Mason odnotowuje wpływy rodziny i relacje z najbliższymi, bawi się wizjami spełnionego małżeństwa opartego na partnerstwie - i przypomina, jak różne mogą być recepty na szczęście. Jednocześnie zdaje sobie sprawę, że powołała do istnienia postać, która tego szczęścia nie zazna - niekoniecznie na własne życzenie. Każe czytelnikom przyjrzeć się własnym wyborom i podejmowanym w oparciu o zachowania innych ludzi decyzjom. Przestrzega przed realizowaniem cudzych planów, ale też doszukuje się źródła problemów znacznie głębiej niż można by się spodziewać. "Smutek i rozkosz" to powieść, która nakłania do refleksji i przekonuje, że nie ma jednej dobrej drogi do satysfakcjonującego życia.